Een droge hoofdhuid, oorproppen, opgedroogde slapers in je ogen… Ons lichaam produceert heel wat ongewone en soms zelfs vieze afscheidingen waarvan de functie niet helemaal duidelijk is. Toch hebben ze elk hun eigen ondergewaardeerde belangrijke taak.
Een schilferige of droge hoofdhuid is een veel voorkomende aandoening, die in ernstige gevallen heel vervelend kan worden. De onderliggende oorzaak is niet helemaal duidelijk, maar haarverzorgingsproducten die de hoofdhuid uitdrogen of irriteren kunnen roos verergeren. Wat wel bekend is, is dat roosschilfers bestaan uit celcomplexen die ontstaan wanneer de huid dode huidcellen verwijdert.
De buitenste laag van de huid (de opperhuid) bestaat voor een deel uit dode cellen, die fungeren als een essentiële beschermende barrière. Dode huidcellen komen gemakkelijker los en worden vervangen door nieuwe, omdat de huid voortdurend regenereert en groeit. Wanneer dit proces te snel gebeurt, krijgt een persoon roos.
Roos kan behandeld worden met een vrij verkrijgbare antiroosshampoo. Die bevat schimmelwerende en ontstekingsremmende bestanddelen die de aandoening kunnen genezen. Schimmels en ontstekingen zijn namelijk mogelijke factoren bij het ontstaan van een schilferige hoofdhuid. De stoffen in de antiroosshampoo, zoals selenium en koolteer, kunnen bovendien ook de jeuk verlichten, die mensen met roos vaak meer last bezorgt dan de schilfers zelf.
Soms werkt antiroosshampoo echter niet en ga je best over naar een andere behandelmethode. Bepaalde aandoeningen zoals psoriasis en eczeem kunnen namelijk ook de onderliggende oorzaak zijn. Zij vereisen een andere behandeling.
Wondkorstjes: lelijk maar nuttig
Ook die lelijke korstjes hebben belangrijke functies. Zij zijn namelijk een noodzakelijke reactie van ons lichaam op verwondingen. Snijwonden, perforaties en breuken in de huid zorgen ervoor dat bloedvaten open komen te liggen. Als reactie hierop gebruikt de bloedsomloop stollingsmiddelen, de bloedplaatjes, om het gat te dichten. Bloedplaatjes brengen bloedcellen samen om een stolsel te vormen dat het bloeden stopt. Dit voorkomt ook dat bacteriën zich van de huid naar de bloedsomloop verplaatsen, waar ze meer schade kunnen aanrichten. Wanneer het stolsel dan uitdroogt, vormt het een korst.
Die korsten kunnen er afschuwelijk uitzien, maar dat is juist de bedoeling, omdat de lelijkheid ervan een waarschuwende functie heeft. Door pus gevormde gele wondkorstjes in plaats van roodbruine en roodheid van de onaangetaste huid rond en weg van de korst zijn namelijk tekens van een mogelijke infectie.
We weerstaan dus maar beter de verleiding om korstjes weg te krabben, hoe verleidelijk dat soms ook is. Ze kunnen dan wel lelijk zijn en jeuken, maar ze doen wat ze moeten doen: indringers buiten houden en wonden laten genezen. We moeten ze dus onaangeroerd laten en schoon houden tot ze er vanzelf afvallen.
Bescherming van de ogen
Slaapzand. Oogpluisjes. Slaapstof. Slapers. De ‘viezigheid’ die we elke ochtend in onze ooghoeken vinden, heeft veel verschillende namen. Weinigen weten echter wat het precies is, waarom het er zit of wat de wetenschappelijke naam is (rheum). Toch heeft het een belangrijke functie.
Tranen zorgen ervoor dat onze ogen niet droog en pijnlijk worden. Ze spoelen ook gruis en stof weg en hebben natuurlijke antibacteriële eigenschappen om infecties te bestrijden.
Onze ogen produceren echter meer dan alleen tranen. In de oogleden bevinden zich veel kleine kliertjes die natuurlijke olieachtige stoffen afscheiden, waardoor tranen gelijkmatig over het oog worden verspreid en niet verdampen. Daarnaast maken slijmproducerende klieren, net als die in de neus die snot produceren, een dun slijm aan dat ook helpt om ongewenste deeltjes op te vangen en te verwijderen.
In grote hoeveelheden kunnen olie en slijm de ogen irriteren, maar normaal gesproken worden ze overdag weggeveegd door tranen en te knipperen. ‘s Nachts blijven onze ogen echter dicht en hoopt het rheum zich op. Afhankelijk van hoe sterk het ’s nachts uitdroogt en mogelijk van hoe lang je slaapt, resulteert dit dan ’s morgens in kleverige bolletjes of korstjes, de slapers.
De rol van oorsmeer
Oorsmeer is grotendeels onzichtbaar. We voelen het dus vaker dan dat we het zien. Toch kan het ook problemen opleveren. Die problemen wegen echter niet op tegen het voordeel dat oorsmeer biedt.
Oorsmeer, dat als wetenschappelijke naam cerumen heeft, bestaat deels uit oliën en zweet uit klieren die de gehoorgang bekleden. Het meeste oorsmeer bestaat echter uit keratine, het natuurlijke eiwit dat huid, haar en nagels sterk maakt. Dit komt doordat de gehoorgang tot aan het trommelvlies bekleed is met huid. Als de huid zich met de afscheiding vermengt, ontstaat er een smeerachtige substantie die varieert in bruintinten.
Vers, gezond oorsmeer is meestal geel tot honingbruin van kleur, terwijl ouder, dikker oorsmeer donkerder bruin wordt en soms zelfs zwart. Wanneer er rode of groene vlekken in te zien zijn, kunnen bloed of bacteriën zich met het oorsmeer vermengd hebben. Naast andere diagnoses kan dit leiden tot een oorinfectie, vooral als er ook sprake is van een lopende of stinkende afscheiding.
Net als veel andere lichaamsafscheidingen houdt cerumen vuil en ander gespuis (zelfs insecten) vast dat het kwetsbare trommelvlies kan irriteren of beschadigen. Wanneer het oorsmeer zich ophoopt of te hard wordt, ontstaan er oorproppen, waardoor de geleiding van geluid naar het trommelvlies wordt geblokkeerd en je gehoor wordt gedempt.
Hoe kan je die vervelende oorproppen voorkomen? Niet door wattenstaafjes te gebruiken om je oren schoon te maken. Die persen het oorsmeer juist samen, waardoor er propvorming ontstaat. Bovendien mag niets dat kleiner is dan een wijsvinger (met goed getrimde nagels) ooit in je gehoorgang gaan. In plaats daarvan gebruik je beter medicinale olijfolie uit de apotheek. Die kan het oorsmeer zachter maken, zodat het oor het makkelijker op natuurlijke wijze kan verwijderen.
Bloed, zweet, tranen, oorsmeer, huid en slijm kunnen veel alledaagse problemen veroorzaken. Toch zijn we beter dankbaar dat we ze hebben, want de afwezigheid van de kleine kwaaltjes die eraan verbonden kunnen zijn weegt niet op tegen de voordelen die lichaamsafscheidingen ons bieden.
Vertaling: June Roels
