Osteoporose is volledig te herstellen bij muizen. Onderzoekers zijn nu op zoek naar manieren om dat ook bij mensen te doen.
Onze botten bestaan uit levend weefsel waarvan er voortdurend nieuw wordt aangemaakt en oud wordt afgebroken. Hoe ouder we worden, hoe meer botweefsel verloren gaat en hoe minder er bij komt. Dat leidt tot botontkalking of osteoporose, een aandoening waarbij onze botten broos worden en gemakkelijker breken. Vooral vrouwen die in de menopauze zitten, krijgen er last van.
Nieuw botweefsel
De meeste geneesmiddelen die worden ingezet om osteoporose tegen te gaan, voorkomen dat er nog meer botweefsel verdwijnt, maar kunnen er niet voor zorgen dat er nieuw weefsel bij komt. Shyni Varghese, prof. biomedische engineering aan de Amerikaanse Duke University, ontdekte dat het activeren van de adenosinereceptor A2B dat wel zou kunnen.
In 2014 ontdekte ze al dat adenosine, een chemische stof die betrokken is bij verschillende biochemische processen in ons lichaam, een belangrijke rol speelt in de aanmaak van botweefsel. Om te onderzoeken of dit ook betekent dat een gebrek aan de stof osteoporose bevordert, bestudeerde ze muizen bij wie de eierstokken waren verwijderd om postmenopauzale osteoporose na te bootsen. Ze bekeek de expressie van twee enzymen die adenosine helpen produceren en de hoeveelheid adenosine die tussen cellen migreert. En zoals te verwachten viel, zorgde het gebrek aan oestrogeen ervoor dat al deze hoeveelheden waren gekelderd.
Groeibevorderende geneesmiddelen
Vervolgens onderzocht ze of een hogere hoeveelheid adenosine de verwoestende effecten van de ziekte kon helpen omkeren. Ze deed dat niet door rechtstreeks extra adenosine te injecteren, maar door hen een kleine molecule in te spuiten die de adenosinereceptor A2B activeert. Het resultaat daarvan was dat de muizen volledig herstelden van hun osteoporose en dat hun botten weer net zo gezond werden als die van de controlemuizen die de ziekte niet hadden ontwikkeld.
Omdat adenosine een rol speelt bij heel wat lichaamsprocessen en het verhogen van de hoeveelheid ervan in het hele lichaam wellicht tal van nevenwerkingen zou kunnen veroorzaken, zijn Varghese en haar collega’s nu onder andere op zoek naar een manier om groeibevorderende geneesmiddelen te ontwikkelen die alleen een effect hebben op beschadigde of gebroken botten.
