Zijn coronavaccins veilig voor mensen met een allergie?

Wanneer een nieuw vaccin of geneesmiddel op de markt komt, moeten bijwerkingen na de vaccinatie gemeld worden. Op die manier houden wetenschappers een vinger aan de pols, mochten er onverwachte effecten optreden die bij de klinische studies onopgemerkt bleven. Bij de meldingen voor de beschikbare coronavaccins sprongen een aantal ernstige allergische reacties in het oog. Voor sommigen was dat een grondige reden om de veiligheid van de vaccins onmiddellijk in twijfel te trekken.

Zijn die meldingen echt onrustwekkend? En moeten we dus voorzichtig zijn wanneer we mensen met allergieën willen vaccineren?

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Ernstige allergische reacties 

De ernst van een allergische reactie na toediening van een vaccin kan sterk verschillen:

• In de beste gevallen, gelukkig ook de grote meerderheid, ben je ervan af met wat milde, kortdurende symptomen zoals:
  • jeuk;
  • huiduitslag;
  • lichte kortademigheid.

• Soms gaat het echter grondig fout en ontstaat er een anafylactische reactie.
  • Deze patiënten krijgen ernstige, soms levensbedreigende symptomen zoals:
    • ademhalingsproblemen;
    • bloeddrukdaling;
    • zwelling van de huid en de slijmvliezen (mond, keel);
    • braken en buikkrampen;
    • duizeligheid;
    • flauwvallen.
  • Deze situatie vereist een snelle aanpak. Gelukkig zijn de meeste personen uit de nood geholpen door snel adrenaline toe te dienen. 

Anafylactische reactie na coronavaccinatie

Ook na coronavaccinatie werden reeds enkele gevallen van anafylactische shock gerapporteerd. Toch neemt dat niet weg dat de vaccins op een veilige manier kunnen worden toegediend. 

• Eerst en vooral is het aantal ernstige allergische reacties na vaccinatie zeer beperkt. Voorlopig zijn de meest uitgebreide cijfers afkomstig uit de VS.
  • Voor het Pfizervaccin werden na 1,9 miljoen vaccinaties 175 ernstige allergische reacties vastgesteld (0,009%), waarvan er 21 in een anafylactische shock eindigden (1 op 100.000).
  • Bij het Modernavaccin werden na 4 miljoen toedieningen 108 ernstige reacties gerapporteerd (0,002%), waarvan 10 anafylactische reacties (0,0002%).
  • De risico’s zijn dus minimaal. Bovendien werden de meeste van deze reacties vastgesteld bij mensen die in het verleden al ernstige allergische reacties hadden doorgemaakt, en niet alleen op vaccins.

• De meerderheid van zulke ernstige reacties starten binnen de 15 tot 30 minuten na de vaccinatie. Dat is ook de reden waarom je na de vaccinatie even in het vaccinatiecentrum moet blijven:
  • Op die manier is er snel een arts bij jou wanneer het toch fout zou gaan. Je krijgt dan snel een injectie met adrenaline toegediend, waardoor de situatie niet erger wordt.
  • Nadien word je geobserveerd door een zorgverlener tot je weer de oude bent.

Op zich zijn die weinig frequente bijwerkingen onder controle, zeker wanneer je ze afweegt tegen de mogelijke gevolgen van een corona-infectie. Tot nu toe eindigde 7,3% van de personen met een bevestigde corona-infectie in het ziekenhuis. Het sterftecijfer voor covid-19 ligt momenteel op 2,9%.

Risicogroepen

Ondanks het lage risico op een ernstige allergische reactie moeten bepaalde personen toch voorzichtig zijn. mRNA-vaccins worden afgeraden als je: 

• allergisch bent aan een van de volgende stoffen:
  • polyethyleen glycol (PEG);
  • polysorbaat;
  • een ander bestanddeel in het vaccin.

• een ernstige allergische reactie (bijv. een anafylactische reactie) had na de eerste dosis van het vaccin. Dan mag je geen tweede dosis krijgen.

In de volgende gevallen is vaccinatie wel mogelijk, maar moet je bepaalde voorzorgsmaatregelen nemen. Je wordt gevaccineerd in het ziekenhuis of je wordt gedurende 30 minuten geobserveerd na de prik (in plaats van 15 à 30 minuten) als je:

• in het verleden een anafylactische reactie had;
• aan systemische mastocytose of ongecontroleerd astma lijdt;
• in het verleden al vaker onmiddellijk allergische reageerde op vaccins.

Andere allergieën, zoals voedsel- of huisstofallergie, zijn niet van belang bij covid-19-vaccinatie. Bij twijfel kan je terecht bij je (huis)arts, allergoloog of in je vaccinatiecentrum. 

Conclusie

Er werd een zeer beperkt aantal ernstige allergische reacties gerapporteerd na inenting met de beschikbare coronavaccins. De kans op zo’n hevige reactie is echter tientallen keren kleiner dan de kans op een ernstig verloop van een corona-infectie. Bovendien worden in de vaccinatiecentra alle nodige voorzorgsmaatregelen genomen. Vaccinatie blijft dus de veiligste optie in de strijd tegen covid-19.