Zorgen over resistente malariaparasiet

In Cambodja zijn inmiddels drie varianten van de parasiet ontdekt die bestand zijn tegen het veelgebruikte middel artemisinine, meldt BBC.


'Artemisinine werkt momenteel nog heel goed. Het is het beste wapen dat we hebben tegen deze ziekte en we moeten het houden', zegt onderzoeker Olivo Miotto.

 De bio-informaticus van de Universiteit Mahidol (Thailand) en de Universiteit van Oxford heeft het DNA van 800 malariaparasieten vergeleken. Uit de analyse bleek dat in Cambodja inmiddels drie resistente groepen rondwaren. Volgens het onderzoek, gepubliceerd in Nature Genetics, zijn de nieuwe resistente populaties nog niet waargenomen op andere plaatsen in de wereld waar malaria voorkomt.

Wetenschappers noemen West-Cambodja een hotspot voor malariaresistentie. Sinds 1950 ontwikkelde de parasiet daar immuniteit voor een reeks gebruikte medicijnen. Vandaaruit verspreidde de parasiet zich normaal naar andere delen van Azië en Afrika. Waarom malaria net in Cambodja zo onderhevig is aan succesvolle mutaties, en welke genetische veranderingen tot de ongevoeligheid voor medicijnen hebben geleid, is nog niet duidelijk. Het probleem van de resistente parasieten in Zuidoost-Azië kwam in 2008 voor het eerst aan het licht.

Hoop op vaccin

Toch is er deze week ook goed nieuws. Onderzoekers van het UMC St Radboud ontwikkelden samen met collega’s uit Leiden en Rijswijk een mogelijke vaccinatietechniek voor malaria. Een infectie met de malariaparasiet bestaat uit twee stadia. Wanneer de parasiet de mens binnenkomt via muggenspeeksel zoekt hij eerst een weg naar de lever, om zich daar te vermenigvuldigen. Op dat moment heeft het slachtoffer nog geen klachten. Pas in het volgende stadium, wanneer de parasiet de lever verlaat en op zoek gaat naar rode bloedcellen, verschijnen de symptomen.

Medicatie richt zich dan ook vooral op het laatste stadium. Maar de Nederlandse onderzoekers ontdekten nu dat als je gezonde vrijwilligers al medicijnen tegen malaria laat slikken ze bij een infectie een blijvende afweer ontwikkelen. Malaria wordt dan gedood voor de parasiet de lever kan bereiken, aldus de onderzoekers in PNAS.

Ontwikkelingen op het gebied van malariavaccinatie zijn van groot belang, aangezien de ziekte jaarlijks ongeveer 650.000 doden veroorzaakt, voor 85 procent kinderen. Zwart-Afrika is het meest getroffen: 90 procent van de malariadoden vallen daar. Mocht een resistente versie van malaria zich over het continent verspreiden, zou dat cijfer nog een stuk oplopen. (anp, ma)