De wereld was overeengekomen de opwarming van de aarde zo mogelijk te beperken tot minder dan twee graden Celsius. Maar de kans stijgt dat we tegen 2026 een eerste grens zullen bereiken.
De gemiddelde temperatuur op aarde kan al in de komende vier jaar een belangrijke drempel overschrijden, waarschuwt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in Genève. Er is 50 procent kans dat de wereldgemiddelde temperatuur in ten minste een van de komende vijf jaren (tussen 2022 en 2026) tijdelijk 1,5 graden Celsius boven die van voor het begin van de industrialisatie zal liggen, schrijven de betrokkenen. Die kans neemt gestaag toe. In 2015 was ze nog bijna nul, en tussen 2017 en 2021 was ze maar ongeveer tien procent.
Tegelijkertijd is er een kans van 93 procent dat een van de jaren tussen 2022 en 2026 het warmste jaar zal zijn sinds het begin van de moderne weerrecords. Dit zou 2016 als de vorige koploper verdringen. De werkgroep vond ook 93 procent kans dat de vijfjaarlijkse gemiddelde temperatuur voor 2022 tot 2026 hoger zal zijn dan die van de laatste vijf jaar, van 2017 tot 2021.
‘Deze studie toont met grote wetenschappelijke verdienste aan dat we meetbaar dichter bij de onderste doelstelling van het Klimaatakkoord van Parijs zijn, minstens tijdelijk. 1,5 graden opwarming is een indicator voor het punt waarop de klimaateffecten steeds schadelijker worden voor de mens en de planeet als geheel,’ aldus WMO-secretaris-generaal Petteri Taalas. ‘Eén jaar met een overschrijding van 1,5 graden betekent niet dat we de symbolische drempel van de Overeenkomst van Parijs hebben overschreden. Maar het toont wel aan dat we steeds dichter bij een situatie komen waarin deze waarde gedurende langere tijd zou kunnen worden overschreden,’ voegde Leon Hermanson van het Met Office, de hoofdauteur van het rapport, daaraan toe.
Hittegolven en bosbranden
In de klimaatovereenkomst van Parijs telt niet de temperatuur van één jaar. De 1,5-gradengrens wordt officieel overschreden wanneer de gemiddelde temperatuur wereldwijd gedurende een meteorologische meetperiode van 20 of 30 jaar hoger ligt.
In 2022 zullen we de 1,5 graden waarschijnlijk nog niet overschrijden omdat La Niña heerst in de Stille Oceaan. Dat weerfenomeen zorgt voor onderkoelde omstandigheden in de tropische Stille Oceaan en tempert zo het wereldgemiddelde. Maar de volgende sterke El Niño zal de temperaturen waarschijnlijk opdrijven, zoals in 2016 het geval was. Tot dusver zijn er geen duidelijke signalen voor een ommekeer van de omstandigheden tegen eind 2022.
WMO-deskundigen verwachten voor het huidige jaar toenemende droogte in het zuidwesten van Europa en het zuidwesten van Noord-Amerika, waar nu al uitgesproken droogte heerst. In Noord-Europa, de Sahel, het noordoosten van Brazilië en Australië daarentegen verwachten ze nattere omstandigheden dan het langetermijngemiddelde. De laatste heeft ook wel te maken met La Niña.
De WMO waagt zich ook aan een prognose voor het Noordpoolgebied, waar de opwarming in de komende vijf winters naar verwachting meer dan driemaal zo groot zal zijn als op de rest van de planeet. De regio bevestigt daarmee de tendens van de laatste decennia: de klimaatverandering doet zich er sneller en sterker voelen dan in vele andere gebieden op aarde.
‘De WMO-update maakt duidelijk hoe snel onze planeet opwarmt. Het is nog maar zes en een half jaar geleden dat de overeenkomst van Parijs werd gesloten, en nu al zijn de voorspellingen dat we in de nabije toekomst te maken kunnen krijgen met een korte overschrijding van de limiet van 1,5°C opwarming van de aarde. Zelfs al was het maar voor één jaar, dat is zorgwekkend. Onze uitstoot van broeikasgassen blijft ook op recordhoogte, en tenzij we de uitstoot tot nul reduceren, zal de opwarming van de aarde doorgaan. Als we geen maatregelen nemen, zullen we veel ergere hittegolven en bosbranden zien en zullen koraalriffen onherkenbaar zijn gedecimeerd,’ waarschuwt Andrew King, klimatoloog aan de Universiteit van Melbourne, het Science Media Centre van Australië.
