Beton en mortel vormen ‘koolstofput’

Bouwmaterialen op basis van cement blijken nadat ze zijn uitgehard heel wat CO₂ op te nemen. Iets waar het internationaal klimaatpanel van de VN vooralsnog geen rekening mee houdt.

De productie van cement, het belangrijkste bestanddeel van beton en mortel, is goed voor liefst vijf procent van de mondiale CO₂-uitstoot. Het maakt de cementindustrie tot een van de grootste bijdragers aan de klimaatopwarming. Cementfabrieken zouden daardoor een logisch en primair doelwit kunnen zijn van klimaatmaatregelen – ware het niet dat ze, net zoals andere zware industrieën, sterk worden ontzien.

Scheurtjes en gaatjes

Een cruciaal onderdeel van het productieproces van cement is decarbonisatie – letterlijk het vrijzetten van koolstof, die vervolgens vervliegt. Minder bekend is echter dat uitgeharde cementmaterialen zoals beton en mortel onderhevig zijn aan het tegenovergestelde procedé: carbonisatie, oftewel het vastzetten van koolstofdeeltjes (uit CO₂) uit de lucht. Dat zou vooral gebeuren via scheurtjes en gaatjes in deze materialen die talrijker worden naarmate ze verweren en meer bloot komen te staan aan wind en regen. Het carboniseren zou zelfs in een hogere versnelling komen bij de afbraak van beton.

Wereldwijde 'koolstofput' door cementproductie in kaart gebracht

Dat het klimaatpanel van de VN, het IPCC, dit carbonisatieproces niet in rekening brengt in haar uitstootmodellen, is fout. Althans dat vindt een internationaal team van onderzoekers geleid door een Chinese (overheids)instantie die de emissies van China bijhoudt – het land is niet toevallig een van de grootste producenten en ook verbruikers van cement. Het team rekende uit hoe groot de mondiale ‘koolstofput’ is die veroorzaakt wordt door al het beton, de mortel en ook het cementafval dat (al dan niet opnieuw verwerkt) tijdens de vorige decennia werd neergeplempt. De studie gaat terug tot 1930 en omvat de volledige wereld. Dat het onderzoek peer reviewed is en in een fatsoenlijk vakblad staat (Nature Geoscience), maakt het een geloofwaardig studie.

43 procent van al de koolstof die vrijkomt tijdens de cementproductie komt van carbonisering van cement

De onderzoekers schatten dat in die periode van meer dan tachtig jaar in totaal 4,5 miljard ton aan koolstof werd (her)opgenomen door carbonisering van cement of afgeleide producten zoals beton. Dat komt overeen met 43 procent van al de koolstof die werd vrijgezet tijdens de cementproductie – let wel: het gaat enkel om de koolstof die vrijkomt tijdens het decarbonisatieproces, de verbrandingsuitstoot om de ovens te verhitten zit hier niet in. Al bij al zou die koolstofput dus goed zijn voor een heropname van bijna de helft van de CO₂ vrijgekomen tijdens de productie van cement.

Volgens de wetenschappers toont de studie aan dat maatregelen om de broeikasuitstoot van de cementproductie terug te schroeven daarom in de eerste plaats gericht moeten worden op de uitfasering van fossiele energiebronnen – waarvoor geen koolstofput bestaat. (sst)

Bron: Dabo Guan, University of East Anglia, Norwich, UK in Nature Geoscience