Bomen kunnen de luchtkwaliteit op straat verslechteren, of verbeteren. Maar verkeer en bebouwing spelen een veel grotere rol.
Bij autowegen zijn stikstofdioxideconcentraties hoger wanneer er bomen langs de weg staan dan wanneer er een open veld ligt. Dat melden Finse wetenschappers die metingen uitvoerden langs de invalswegen rond Helsinki. Mensen met gevoelige luchtwegen zouden hinder kunnen ondervinden, stellen zij.
De studie verschijnt op het moment dat Antwerpenaren protesteren tegen de kap van kastanjebomen langs de Charlottalei. Zij vrezen dat minder bomen de luchtkwaliteit zou verergeren. Dat doet de vraag rijzen: hebben bomen langs de weg nu een negatieve of een positieve invloed op de lucht?
De hogere NO2-concentraties die de Finnen maten zijn wellicht te wijten aan een verminderde luchtcirculatie. Daardoor verdunt en verdwijnt de vervuiling minder snel. ‘Situaties waarin bomen de luchtdoorstroming merkbaar verhinderen, zijn zeldzaam’, zegt Roeland Samson (UAntwerpen). Hij is gespecialiseerd in de relatie tussen luchtkwaliteit en vegetatie. ‘In de meeste gevallen is hun impact op de concentratie vervuilende stoffen beperkt. Bomen langs de weg worden zelden zo groot dat hun kruinen elkaar raken. Als je bomen slim inplant, hoeft slechte luchtcirculatie geen probleem te zijn. Dat is het veel meer in zogenoemde ‘street canyons’, smalle straten met hoge huizenrijen.’
Bomen kunnen wel degelijk een positief effect hebben op de luchtkwaliteit, weet Samson. ‘Ze brengen verkoeling en gaan zo de vorming van ozon tegen. En met hun kruinen vangen ze fijnstof uit de lucht.’ Al blijft ook hier de impact beperkt. ‘Bomen doen fijnstofconcentraties maar met een paar procenten dalen’, zegt Samson. ‘Elke reductie van die schadelijke stoffen is natuurlijk goed. Bomen zijn niet het probleem, maar evenmin de oplossing voor de slechte luchtkwaliteit in steden.’
Toch heeft meer groen in de stad wel degelijk zijn nut. ‘Het verkeer is de grootste bron van vervuiling. Al op enkele meters van een weg verbetert de luchtkwaliteit spectaculair. In een stadspark zijn de concentraties schadelijke stoffen veel lager’, zegt Samson. ‘Bomen creëren ruimte: waar bomen staan, kunnen geen auto’s rijden.’
