De knipoog van de storm

Twee krachtige tropische cyclonen gaan vandaag woest tekeer. De ene, supertyphoon Chaba, bevindt zich in de buurt van Japan en Zuid-Korea. De andere, Matthew, houdt lelijk huis in de Caraïben. De orkaan van Categorie 4 (de op één na zwaarste categorie) trekt momenteel over het westen van Haïti. Matthew leek eerder vandaag te knipogen.

De opbouw van een orkaan

Deze afbeelding toont hoe tropische cyclonen, ook wel orkanen en typhoons genaamd, opgebouwd zijn.

In het centrum van de storm bevindt zich het oog, waar de lucht daalt. In het oog is het rustig en vaak ook zonnig. Het oog wordt omgeven door een koker van wolken, die bekend staat als de eyewall. Hier stijgt de lucht hevig in een spiraalbeweging rondom het oog. In dit deel van de storm worden doorgaans de hoogste windsnelheden gemeten.

Rondom het oog en de eyewall bevinden er zich nog verscheidene regenzones (rain bands), die spiraliseren naar het centrum van de orkaan. Maar meestal zijn deze niet goed zichtbaar door het scherm van hoge wolken dat boven de tropische cycloon wordt gevormd. Met deze regenzones wordt ook voortdurend warme, vochtige lucht naar het midden van het systeem aangevoerd. Dit is de brandstof van de orkaan. Wanneer de storm aan land gaat en deze brandstoftoevoer ophoudt, zal de orkaan snel zijn kracht verliezen.

Oog om oog

Nu gebeurt het soms dat zo’n regenzone een concentrische cirkel vormt rondom het oog. Het transport van warme en vochtige lucht naar de kern van de orkaan wordt daardoor onderbroken en onmiddellijk verliest het systeem aan energie. Vaak is het zo dat de oorspronkelijke eyewall verschrompelt, waarna de nieuwe concentrische cirkel zijn functie gaat overnemen. Dit proces wordt door de Amerikaanse meteorologen de Eyewall Replacement Cycle genoemd. Het oog wordt tijdens deze cyclus eerst groter, waarna het opnieuw inkrimpt. Heel vaak wint de tropische cycloon terug aan kracht wanneer dit proces wordt afgerond.

In veel gevallen zijn de eyewall en de regenzones niet goed te onderscheiden op visuele en infrarode satellietbeelden. Daarom maakt men gebruik van waarnemingen van microgolven. Deze laten toe doorheen de wolken te kijken en aan te duiden waar de hevige neerslagzones zich bevinden.

De MIMIC-beelden (Morphed Integrated Microwave Imagry) van de laatste dag laten zien dat er inderdaad zo’n Eyewall Replacement Cycle heeft plaatsgevonden.

Het is niet evident om met het ongeoefende oog veel conclusies uit dergelijke beelden te trekken, maar het is toch duidelijk dat de oorspronkelijk kern van het systeem verschrompelt en dat er zich een nieuwe cirkel vormt.

Op infrarode satellietbeelden van deze ochtend is te zien dat het oog groter werd.