De productie van wierook zal de komende twintig jaar halveren.
Beeld: Wierookboom (Boswellia carterii) in Oman, Arabisch Schiereiland
De wierookproductie lijkt de volgende decennia danig te zullen slinken. Binnen twintig jaar halveert de productie, en binnen vijftig jaar is zelfs nog maar 10 procent over van wat vandaag wordt geproduceerd. Begrazing, branden en insectenplagen zijn de boosdoeners. Dat schrijven Wageningse en Ethiopische onderzoekers in een artikel in het vakblad Nature Sustainability.
Wierook wordt gemaakt van de afgetapte hars van de Boswellia papyrifera. Ethiopië is de grootste wierookproducent in de wereld. De wierook die daar wordt gefabriceerd, wordt gebruikt in parfums, geurstokjes en kerken.
De onderzoekers monitorden wierookbomen op 23 plekken in Ethiopië, Eritrea en Sudan. Ze verrichtten jarenlange metingen naar veranderingen in de populaties van de bomen. Bij achttien populaties vonden ze dat nieuwe aanplant nauwelijks groeit. Oude bomen sterven af en jonge aanwas krijgt geen kans om op te groeien.
Op vier locaties bepaalden ze de leeftijden van de bomen door jaarringenonderzoek. Bij twee van die locaties vonden de onderzoekers dat er in de voorbije halve eeuw geen regeneratie heeft plaatsgevonden. Bij de andere twee was dat een kwarteeuw.
‘Zelfs in beschermde bosgronden vindt geen regeneratie plaats. Oudere bomen gaan dood en de volwassen bomen die nog leven worden overmatig afgetapt’, zegt Frans Bongers van Wageningen UR. ‘De toekomst voor de wierookproductie ziet er somber uit.’
In hun paper formuleren Bongers en zijn collega-auteurs maatregelen om de toestand te verbeteren. De gebieden worden het best afgesloten voor rundvee, geiten en kamelen. Die eten de jonge boompjes op. Wat verder moet helpen, is het gebruik van vuur ontraden. Vandaag gebruiken landbouwers dat om makkelijker bij het hars te kunnen. Voor hen is het hars een belangrijke inkomstenbron.
‘Die richtlijnen bestonden al langer, maar ze worden niet of nauwelijks nageleefd’, zegt Bongers. ‘Dat vraagt om betere instructies en handhaving. Over de hele keten is controle en management nodig. De inkomsten moeten eerlijk worden verdeeld.’
Volgens de auteurs worden andere soorten wierookbomen in Oman, Yemen, India, Somalië en Kenia op vergelijkbare manieren bedreigd. Internationale samenwerking van specialisten, overheden, handel en consumenten is nodig om de soorten te beschermen via duurzaam management, aldus Bongers.
