Eigen welzijnswetenschapper voor ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael

Meer aandacht voor dierenwelzijn in verschillende dierenparken vertrekt niet enkel vanuit de wetgeving hieromtrent, maar ook vanuit de ambitie om ervoor te zorgen dat hun bewoners goed in hun vel zitten. Want een gelukkige populatie is een gezonde populatie. Het welzijn van de dieren wordt aan de ene kant bepaald door de omgeving waarin ze zich bevinden. Apen willen in bomen klimmen, leeuwen moeten zich kunnen verbergen in hoog gras, stokstaartjes hebben ruimte nodig om te graven. Aan de andere kant is er ook het belang van de vrije keuze voor de dieren. Vroeger bijvoorbeeld, werden de zogenaamde schuiven (luiken waarlangs de dieren naar binnen en naar buiten kunnen) overdag gesloten eens de dieren buiten waren. Door de nieuwe wetgeving blijven de luiken nu de hele dag open, waardoor de dieren de keuze hebben om binnen en buiten te gaan wanneer ze dit zelf willen. Voelen dierentuindieren zich sinds 1 augustus ook effectief gelukkiger? Dat is moeilijk te zeggen, aangezien je hen dit moeilijk zelf kan vragen.

Dierenwelzijnswetenschapper

Daarom namen ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael een jaar geleden Marina Salas in dienst, een wetenschapper voor dierenwelzijn. Tot op heden waren de maatregelen die genomen werden om het dierenwelzijn te bevorderen eerder gebaseerd op algemene kennis van de dierenverzorgers en dierenartsen. Met de aanwerving van een dierenwelzijnswetenschapper willen ZOO Antwerpen en Planckendael hun aanpak wetenschappelijk onderbouwen. Marina Salas legt uit: “Het wordt algemeen aanvaard dat dieren gevoelens en emoties kunnen ervaren, zoals angst, stress of pijn, net zoals mensen, en dat dieren zich ook bewust zijn van hun welzijn. We willen ons focussen op het gebruik van wetenschappelijke methodes om beter te begrijpen wat goed of slecht dierenwelzijn is, hoe we het kunnen meten en opvolgen en kunnen bestuderen welke factoren het welzijn van dieren kunnen verbeteren of net niet”. Salas werkt mee aan wetenschappelijk onderzoek in beide dierenparken, en stelt protocollen op die gevolgd dienen te worden om te garanderen dat de dieren gezond en gelukkig zijn. Dit zijn gestandaardiseerde procedures, ontworpen per diersoort, om het welzijn van dieren in dierentuinen te evalueren. “Deze kennis zal worden ingezet om het dierenwelzijn in dierentuinen waar nodig te verbeteren, in nauwe samenwerking met de dierenarts, de dierenverzorgers en de curatoren die verantwoordelijk zijn voor een kwalitatieve huisvesting”, aldus Salas. Indien bepaalde aspecten niet in orde zouden zijn, zullen de dieren bijvoorbeeld verhuisd kunnen worden naar een ander perk of zelfs een ander dierenpark. 

Welzijn onderzoeken

Dierenwelzijn gaat niet enkel over of een dier gelukkig is. Het is een combinatie van de factoren gedrag, emotionele toestand en fysieke gezondheid. Bijgevolg bestaat er ook niet één manier of indicator om het welzijn van een dier te analyseren. Salas: “Door verschillende indicatoren te combineren kunnen we dierenwelzijn wetenschappelijk meten en evalueren. Deze indicatoren kunnen we in grote lijnen opsplitsen in enerzijds externe omstandigheden, zoals watervoorziening, afmetingen van het verblijf, de grootte en samenstelling van de kudde of verrijking van de omgeving, en anderzijds het gedrag, het voorkomen en de gezondheid van het dier zelf. Dat wordt allemaal nauwgezet geobserveerd.” Het wetenschappelijk onderzoek gebeurt in samenwerking met studenten en stagiaires uit verschillende universiteiten en hogescholen. Onder andere het effect van verrijking wordt sterk bestudeerd. Verrijking houdt in dat de dieren meer uitdagingen krijgen, opdat ze zich niet vervelen. Een voorbeeld hiervan is het verstoppen van voedsel of het moeten oplossen van een puzzel om tot bij het eten te geraken.

Doel

Het verzamelen van objectieve, wetenschappelijke informatie omtrent het welzijn van exotische dieren in dierentuinen dient niet enkel voor de evaluatie van het welzijn, maar ook voor het opvolgen ervan. De resultaten van de onderzoeken kunnen uiteindelijk ook dienen als input voor adviezen en aanbevelingen voor andere dierentuinen en instituten waar dieren leven, om ook het welzijn van hun dieren te verbeteren.

Ga op ontdekking op www.ZOOscience.be en ontmoet de wereld áchter onze dierentuinen. Ontdek waarom wij wetenschappelijk onderzoek doen, ga mee op expeditie naar Bulgarije, kom te weten hoe het genetisch onderzoek de okapi’s helpt en waarom we haren verzamelen van goudkopleeuwaapjes.