Erosie beïnvloedt klimaat

Erosie zorgt er voor dat koolstof in de bodem wordt opgeslagen. Helaas zal een deel ervan in de toekomst terug in de atmosfeer komen, denken Belgische onderzoekers.

De groeiende wereldbevolking maakte dat de afgelopen 150 jaar steeds meer bos plaats moest ruimen voor landbouwgrond. Dat had twee gevolgen. In de eerste plaats zijn er in de atmosfeer grote hoeveelheden koolstof bijgekomen. En ten tweede ontstond op de grond erosie. Weliswaar tot ergernis van vele landbouwers, maar wegspoelende grond bezit de opmerkelijke eigenschap om koolstof in de grond op te slaan. Sinds het ontstaan van de landbouw nam de bodem via erosie zo bijna 40 procent van de hoeveelheid koolstof op die door ontbossingen naar de atmosfeer werd uitgestoten.

‘Door erosie komen diepere gedeelten van de bodem vrij waarin minder koolstof zit’, verklaart Gert Verstraeten, hoogleraar geografie aan de KU Leuven. ‘Daar worden gewassen op geteeld en die laten een deel van de koolstof in de grond achter. Door erosie spoelt die aarde weg tot aan valleien, waar ze blijft liggen. Tot nu toe dachten we dat de koolstof daar stabiel afgedekt lag.’

De onderzoekers berekenden echter dat de helft van die koolstof binnen 500 jaar mogelijk terug wordt vrijgegeven aan de atmosfeer. De precieze processen hierachter zijn echter nog niet helemaal duidelijk, zegt Verstraeten. ‘Klimaatopwarming zou kunnen zorgen voor een actiever bodemleven. En door de microbiologische activiteit in de grond komt de koolstof terug vrij, waarna het via poriën in de bodem in de atmosfeer terechtkomt.’

Wat het niet eenvoudiger maakt om te berekenen hoeveel koolstof in de toekomst in de atmosfeer terechtkomt. Eén ding staat wel vast: koolstof dat uit de bodem vrijkomt zal zijn invloed hebben op het klimaat maar haar aandeel in de koolstofbalans is volgens de onderzoekers vele malen kleiner dan verbranding via fossiele brandstoffen.

Voor hun studie onderzochten geografen van de KU Leuven en UCL de bodem in het rivierbekken van de Dijle. Via tientallen metingen maakten ze een analyse van de hoeveelheid koolstof die door erosie is onttrokken aan de atmosfeer gedurende de laatste 6.000 jaar. (tn)