De axolotl, een zeldzame watersalamander die alleen in Mexico voorkomt, kan zowat al z’n lichaamsdelen opnieuw laten groeien als hij deze is kwijtgespeeld of hij ze heeft gekwetst. Wetenschappers speuren naar de genen achter deze ‘regeneratie krachten’.
Regeneratie, ofwel de eigenschap waarbij beschadigde organen bij dieren volledig worden hersteld, komt voor in het ganse dierenrijk, van insecten (bv. wandelende takken) over ongewervelden (regenwormen), zeedieren (zeesterren), vissen (zebravissen) en reptielen (slangen) tot amfibieën (salamanders en kikkers).
De axolotl, een zeldzame salamander die enkel in het wild voorkomt in een aantal meren in Mexico, heeft van regeneratie zijn handelsmark gemaakt. De witte, nimfachtige salamander (de dieren ondergaan geen metamorfose, waardoor de volwassen dieren eruitzien als opgeblazen larven) kan niet alleen beschadigde of kwijtgespeelde ledematen herstellen, maar ook interne organen zoals de ogen en zelfs zenuw- en zelfs hersencellen.
Amerikaanse biologen hebben nu het volledige genoom van de axolotl in kaart gebracht. Dat is een krachttoer, want het genoom van de salamander is zowat tien keer groter dan dat van de mens. Om hun werk kracht bij te zetten, spoorden de onderzoekers een genetische mutatie op die bij sommige salamanders een hartaandoening veroorzaakt.
Maar de genetische data dient natuurlijk een hoger doel: ze moet wetenschappers in staat tellen de genen – en de moleculaire mechanismen – te identificeren achter de regeneratieve krachten – ‘superkrachten’, zeggen sommige biologen – die de axolotl bezit. Eens ze die hebben, kunnen ze naar manieren zoeken om ook bij de mens gekwetst of afgezet weefsel (of hersencellen!) automatisch te herstellen.
