Gevonden: vermiste warmte

Na een periode van snelle opwarming op het einde van de twintigste eeuw, is de gemiddelde temperatuur op aarde nauwelijks nog gestegen. Klimaatwetenschappers breken zich het hoofd over hoe dat komt. In het vakblad Science melden Amerikaanse en Chinese onderzoekers dat ze de ‘vermiste’ warmte hebben gevonden: ze bevindt zich diep in de Atlantische Oceaan.

De wetenschappers baseren zich op metingen van de watertemperatuur tot 2.000 meter diepte. Die tonen een toename van de watertemperatuur op grote diepte vanaf 1999, het moment waarop de snelle opwarming van de aarde stopte.

‘Dat komt doordat zout subtropisch water noordwaarts stroomt, en in het subpolaire gebied naar beneden zinkt’, zegt hoofdonderzoeker Ka-Kit Tung (University of Washington). ‘Het water is zouter omdat er in de subtropen meer water verdampt dan er door neerslag bijkomt. Naarmate het water noordwaarts stroomt, verliest het warmte. En zouter water is zwaarder dan minder zout water bij dezelfde temperatuur, waardoor het zinkt.’

Dat mechanisme beïnvloedt het wereldwijde transport van warmte via de Atlantische Oceaan. Maar er is nog een mechanisme. ‘Het warmere water doet ijs smelten. Dat maakt het zeewater minder zout en zwaar, en remt het zinken af’, zegt Tung. Het resultaat is een natuurlijke cyclus met een periode van ongeveer dertig jaar. De onderzoekers stelden vast dat ook de periode tussen 1945 en 1975 – toen mensen zich zorgen maakten om de start van een nieuwe ijstijd – samenviel met een koele fase in de cyclus. Dat betekent volgens de wetenschappers dat de pauze in de klimaatopwarming nog een tiental jaar zal duren, waarna de temperatuur weer omhoog zal schieten. (ddc)