Beeld: Jesse Delia
De glaskikker Hyalinobatrachium fleischmanni leeft in tropische bossen in Midden- en Zuid-Amerika. De kikker is ’s nachts actief. Overdag slaapt hij schuilend op groene bladeren. Tijdens die slaap gebeurt er iets merkwaardigs: de kikker wordt doorzichtig. Zo zien roofdieren de groene bladeren in plaats van de slapende kikker.
Deze bijzondere vorm van camouflage is niet zo eenvoudig, want de rode bloedcellen in het lichaam laten geen licht door. Om erachter te komen hoe de dieren er toch in slagen om doorzichtig te worden, keken Amerikaanse biologen met behulp van foto-akoestische beeldvorming naar deze glaskikkersoort. Dat is een techniek die ultrasone golven in kaart brengt die ontstaan wanneer rode bloedcellen licht absorberen. Zo zagen ze dat bijna negentig procent van de rode bloedcellen tijdens de kikkerslaap in de lever worden ‘opgeborgen’. Dat maakt hen 34 tot 61 procent transparanter dan wanneer ze wakker zijn.
Zodra de kikkers ontwaken, beginnen de rode bloedcellen opnieuw door het lichaam te circuleren en verliezen de dieren hun doorzichtigheid. Het is nog onduidelijk of ze hun (on)doorzichtigheid ook actief kunnen beïnvloeden als ze wakker zijn, bijvoorbeeld als ze een roofdier waarnemen.
De ophoping van rode bloedcellen heeft geen schadelijke gevolgen voor de kikkers. Dat is opmerkelijk, want in andere gewervelde dieren zou dat leiden tot bloedklonters, vaatproblemen en ontregelingen van het metabolisme. De onderzoekers hopen daarom dat meer onderzoek naar de glaskikker inzicht kan geven in vaatproblemen bij de mens.
Bron: Duke University, Verenigde Staten
