Niet-inheemse planten beïnvloeden de 'klank' van een landschap. Monitoring van dat geluid kan helpen om veranderingen in ecosystemen op te sporen.
Geluid speelt een belangrijke rol in het functioneren van ecosystemen, maar werd tot nu toe nog maar weinig bestudeerd. Veruit de meeste studies leggen zich toe op de impact van menselijke geluiden op het gedrag van dieren, of de functionaliteit van dierengeluiden zelf. Toch zegt ook het geheel van akoestische patronen dat een ecosysteem voortbrengt veel over de biologische en fysiologische processen die er zich afspelen, zoals de opmars van niet-inheemse plantensoorten.
Het zijn in de eerste plaats dieren die geluid voortbrengen. Maar in een ecosysteem zijn alle elementen met elkaar verweven, en dat valt af te lezen in geluidspatronen. Veranderingen in de samenstelling van de flora hebben een impact op de diversiteit en de hoeveelheid dieren, en dus op het geluidslandschap, zo vertelt onderzoekster Gabrielle Ripa (Virginia Tech, VS). Samen met enkele collega's keek ze op welke manier niet-inheemse planten de klank van een ecosysteem beïnvloeden.
'Een invasieve klimplant uit Japan woekert in de VS dermate dat ze geluiden dempt en het ecosysteem stiller maakt'
'Invasieve planten kunnen de aantallen en de diversiteit aan diersoorten die geluid maken doen afnemen,' vertelt Ripa. 'Als ze bijvoorbeeld inheemse planten verdringen heeft dat ook gevolgen voor insecten die leven van deze planten. Het omgekeerde gebeurt ook. In dat geval is de aanwezigheid van niet-inheemse planten net positief voor diersoorten, en neemt geluid in een ecosysteem juist toe.'
Langdurig luisteren
'Verder kunnen invasieve planten het gedrag van dieren beïnvloeden, en dus ook het geluid dat ze maken. Tenslotte komt het voor dat niet-inheemse planten de fysieke karakteristieken van een ecosysteem dermate veranderen dat dit een invloed heeft op hoe geluid zich verspreidt. Dat zien we bijvoorbeeld in het zuidoosten van de Verenigde Staten, waar kudzu een enorm probleem vormt. Die klimplant, die oorspronkelijk uit Japan komt, woekert dermate dat ze geluiden dempt, en ecosystemen effectief stiller maakt.'
Systematisch luisteren naar een ecosysteem is niet enkel interessant vanuit wetenschappelijk opzicht, het kan ook natuurbeheerders helpen om veranderingen in de samenstelling van fauna en flora op te volgen. 'In combinatie met onderzoek in het veld kan langdurige akoestische monitoring waardevolle informatie opleveren over invasieve soorten en andere processen die anders buiten beeld blijft.'
