Gisteren bereikte een stofwolk met Saharazand onze contreien. De aanwezigheid van het Saharazand zorgde niet alleen voor prachtige taferelen, maar had ook tot gevolgd dat de zon veel moeite had om zich te laten zien en dat de lucht grijs-wit kleurde.
Luchtstroming uit Noord-Afrika
Het is dezer dagen recordzacht voor de tijd van het jaar. De afgelopen dagen verbroken we drie dagen op rij een dagrecord in Ukkel wat betreft de temperatuur. Het zachte weer heeft alles te maken met de herkomst van de lucht. De lucht komt deze week immers uit het zuiden tot zuidwesten en is van oorsprong subtropische lucht die vanuit Afrika tot bij ons wordt getransporteerd.
Interactie met het zonlicht
Dat de lucht uit Afrika komt, hebben we goed kunnen merken. Maandag bereikte een duidelijk zichtbare stofwolk met Saharazand onze contreien. De lucht kleurde melkachtig wit en de zon had moeite om zich een weg te banen door de stoflaag. Dat komt omdat de stofdeeltjes (aerosolen) een deel van het zonlicht weerkaatsten en dus een deel van het zonlicht tegenhielden.
Het Saharazand zorgde tevens ook voor een prachtige zonsopkomst- en ondergang. Het stof interageert immers met het zonlicht. Zeker ’s ochtends en ’s avonds, wanneer het zonlicht een langere weg aflegt doorheen de atmosfeer, wordt het licht verstrooid en resulteert dat in prachtige fel rozerode kleurenpalet. Verstrooiing is afhankelijk van de golflengte van het licht, en licht met de kortste golflengte wordt het meeste verstrooid. Daardoor worden de blauwe kleuren eerst weggefilterd. Rood heeft de langste golflengte en blijft dus het langst over, waardoor de zon ’s ochtends en ’s avonds vaak rood kleurt. Doordat er extra lichtverstrooiing optreedt door de aanwezigheid van het stof in de lucht, kleurt de zon vaak feller rood dan anders.
Stoflaagje op auto’s
Soms is het Saharazand ook zichtbaar aan het oppervlak en slaat het neer op voorwerpen zoals auto’s of tuinmeubilair. Dat is vooral het geval als het stof ook uitregent. In de regendruppels zit het stof dan als het ware 'gevangen'. Als de regendruppels voorwerpen bereiken slaat het stof ook neer. Maandag was het droog en bleef de neerslag van het stof beperkt.
Effect op temperaturen
De aanwezigheid van stof in de atmosfeer kan ook de temperatuur beïnvloeden, aangezien de stofdeeltjes ook een deel van het zonlicht tegenhouden. Zo kunnen de asdeeltjes die vrijkomen bij een vulkaanuitbarsting de temperatuur doen dalen. De uitbarsting van de Pinatubovulkaan in 1991 is daar een goed voorbeeld van. Deze uitbarsting zorgde voor een mondiale temperatuurdaling doordat de asdeeltjes de lucht donker kleurden en het zonlicht tegenhielden. Hoewel er maandag een dagrecord werd verbroken in Ukkel, zou de aanwezigheid van het Saharastof ook een beperkte impact gehad kunnen hebben op de temperatuur. In hoeverre de temperatuur lager lag als gevolg van het stof is echter moeilijk te bepalen.
Global dimming
Aerosolen in de lucht kunnen dus de temperaturen beïnvloeden, doordat ze een deel van het zonlicht tegenhouden. Wetenschappelijke experts hebben dit effect ook al naar voren geschoven als een klimaatmitigatiestrategie. Men stalt daarbij voor om aerosolen de lucht in te sturen zodat de globale temperatuur op aarde wat zou kunnen afnemen. Deze techniek stuit echter op heel wat controverse in de wetenschappelijke wereld en lijkt voor velen niet de meest optimale strategie om de effecten van de klimaatverandering te verminderen. Men noemt dit ook wel “global dimming”, een strategie die ook bekend staat als een vorm van “geo-engineering”.
