Op de klimaattop in Parijs spraken overheden af om de aarde maximaal twee graden Celsius te laten opwarmen, en bij voorkeur slechts anderhalve graad. Zelfs als ze in dat meest ambitieuze opzet zouden slagen – wat onwaarschijnlijk is –  zouden de gletsjers in de Himalaya met 35 procent slinken, melden Nederlandse wetenschappers in Nature.

De onderzoekers gebruikten satellietbeelden en verbeterde gletsjermodellen om de impact van verschillende klimaatscenario’s te voorspellen. Stijgt de temperatuur met 3,5, 4 of 6 graden Celsius dan verdwijnt tegen het einde van deze eeuw respectievelijk 49, 51 en 65 procent van het gletsjerijs.

Dat is mogelijk slecht nieuws voor de miljoenen mensen die voor hun drinkwatervoorziening afhankelijk zijn van de gletsjers. 'Het smeltwater van de gletsjers in het hooggebergte van Azië voedt een aantal grote rivieren, zoals de Indus, de Ganges en de Yangtze’, zegt Philip Kraaijenbrink (Universiteit Utrecht). ‘Een groot deel van de wereldbevolking woont in de stroomgebieden van deze rivieren, en gebruikt het rivierwater als drinkwater, voor irrigatie en waterkracht. Als in de toekomst minder smeltwater de rivieren in stroomt, kan dat problemen opleveren met de voedsel- en energievoorziening.’

Het belang van de gletsjers varieert van gebied tot gebied. ‘Het drogere westen, zoals het stroomgebied van de Indus in Pakistan, is relatief meer afhankelijk van de gletsjersmelt dan het natte oosten van India, dat wordt gedomineerd door de moesson. Hoe dichter je bij het gebergte komt, hoe belangrijker het smeltwater is.’

In hun nieuwe modellen hielden de wetenschappers rekening met het effect van puin dat op de gletsjers ligt. ‘Dat puin beïnvloedt de smeltsnelheid’, legt Kraaijenbrink uit. ‘Een dikke laag puin isoleert het ijs en een dun laagje zorgt er juist voor dat het ijs harder smelt, omdat de laag de oppervlakte van de gletsjer donkerder maakt. Wij hebben die effecten in ons model meegenomen.’ Daarnaast hielden de wetenschappers ook rekening met de rol die smeltwatermeertjes spelen. ‘Ons eerdere werk met drones heeft laten zien dat die meertjes snel opwarmen en het smeltproces aanzienlijk versnellen.’

Er is ook goed nieuws. Uit de simulaties blijkt dat een onrealistische opwarming van 11 graden Celsius nodig zou zijn om de gletsjers helemaal te laten verdwijnen. Maar de temperatuur in de Himalaya stijgt wel sneller dan het wereldwijde gemiddelde.  Dat is onder meer te wijten aan de terugtrekkende sneeuwlijn. Minder sneeuwoppervlak betekent minder reflectie van zonlicht en dus meer opwarming.

De mate waarin we erin slagen het klimaatakkoord van Parijs uit te voeren, zal bepalen of toekomstige generaties nog van de gletsjers kunnen genieten, dan wel of ze tegen de eeuwwisseling grotendeels verdwenen zijn, besluiten de onderzoekers.  ‘Op dit moment ligt de wereld niet op koers om de opwarming van de aarde tot die 1,5 graden Celsius te beperken’, zegt Kraaijenbrink. ‘Het ligt helaas meer voor de hand dat in Azië tussen de 49 en de 65 procent van het ijs voor 2100 zal smelten. Dat zet de waterbeschikbaarheid in de regio sterk onder druk.’