Afgelopen nacht werden de alternatieve Nobelprijzen uitgereikt voor onderzoek dat je eerst doet lachen, maar dan doet nadenken. Want wist je bijvoorbeeld dat seks helpt tegen een verstopte neus? Dat een baard meppen dempt? En dat een neushoorn ondersteboven aan een helikopter transporteren even veilig is als per vrachtwagen.
Naast de prestigieuze Nobelprijzen voor Geneeskunde, Natuurkunde, Scheikunde, Literatuur en de Vrede (en die voor de liefde, van Clouseau) worden elk jaar ook alternatieve Nobelprijzen voor fantastische wetenschap uitgereikt. Het zijn de IgNobelprijzen. Letterlijk vertaalt betekent ‘Ignobel’ iets als ‘onwaardig’. Toch gaat het volgens de organisatie telkens over wetenschappelijk onderzoek dat na je lachspieren ook je hersencellen aan het werk zet. Een overzichtje.
Vliegende neushoorns
Je zag mogelijk wel al eens foto's of filmpjes voorbijkomen van een neushoorn die ondersteboven vastgebonden aan zijn poten onder een helikopter via de lucht wordt vervoerd. Dankzij die spectaculaire transporttechniek kunnen Afrikaanse wildbeheerders de kolossen van rond de duizend kilogram makkelijk over ondoordringbaar bergachtig terrein vervoeren. De Namibische overheid gebruikt de techniek al sinds 2010, maar niemand kon zeggen wat de neushoorns er zelf eigenlijk van vinden.
Wetenschappers uit onder andere de Verenigde Staten, Namibië en Zuid-Afrika onderzochten daarom of en welke schade de vliegende neushoorns oplopen. Ze besluiten dat het transport via de lucht even veilig is als vervoer per vrachtwagen. Ze baseren zich op metingen bij twaalf neushoorns. Nadat de dieren werden verdoofd, werden ze bestudeerd terwijl ze tien minuten op hun zij lagen en vervolgens tien minuten ondersteboven aan een hijskraan hingen. De wetenschappers focusten vooral op de ademhaling van de dieren. Wat bleek? De hangende neushoorns zagen zelfs iets minder af dan de liggende.
Toch is de kous daarmee nog niet af. Een helikoptervlucht duurt gemiddeld een half uur, dus drie keer zo lang als het experiment. De onderzoekers willen ook nog evalueren hoe andere dieren, zoals nijlpaarden en buffels, het transport ervaren.
Wat miauw je nu?
De Zweedse biologe Susanne Schötz bestudeerde variaties in spinnen, tsjirpen, kwebbelen, trillen, murmelen, miauwen, kreunen, piepen, sissen, jouwen, janken, grommen bij katten. Ze keek ook naar de interactie tussen kat en mens.
Zwaarlijvige politici zijn vaker corrupt
Een Franse onderzoeker Pavlo Blavatskyy stelde vast dat de zwaarlijvigheid van politici een goede indicator kan zijn van de corruptie in zijn of haar land. Blavatskyy analyseerde 299 portretten van ministers uit 15 post-Sovjetstaten, waaronder Armenië, Rusland en Oekraïne. Op basis van die foto's schatte hij hun BMI. Blavatskyy stelde zo vast dat het BMI van de ministers sterk gecorreleerd is met de mate van corruptie (gebaseerd op onderzoeken door buitenlandse experts).
Waarom mensen zelden botsen
Ook Nederlandse onderzoekers delen in de prijzen. Natuurkundigen van de TU Eindhoven kregen de Ig Nobel voor Natuurkunde voor hun antwoord op de vraag waarom voetgangers zelden tegen elkaar aanlopen. De Nederlanders analyseerden maar liefst vijf miljoen looppaden van voetgangers in de buurt van het station van Eindhoven. Ze stelden zo vast dat voetgangers vaak al ruim van te voren hun wandelrichting aanpassen om minimaal vijfenzeventig centimeter afstand van een andere voetganger te houden. De Nederlandse onderzoekers deelden hun onderscheiding trouwens met wetenschappers uit Japan, Zwitserland en Italië die onderzochten waarom voetgangers net wél botsen.
Wat je kauwgom over jou zegt
Vier Spaanse wetenschappers kregen de Ig Nobelprijs voor Ecologie voor hun onderzoek naar het microbioom van kauwgom. Ze onderwierpen tien kauwgommonsters uit Frankrijk, Griekenland, Spanje, Turkije en Singapore aan een genetische analyse. Zo konden ze het bacteriële leven op de kauwgom identificeren. Wat bleek? De bacteriën van de persoon die de kauwgom had gekauwd, bleven nog een hele tijd leven op de kauwgom. Volgens de onderzoekers is dat inzicht nuttig voor onder andere forensisch onderzoek: zo zou een kauwgom die is achtergebleven op de plaats van een misdaad naar de dader kunnen leiden.
Orgasme als alternatief voor neusspray
De Geneeskundeprijs gaat naar de wetenschappers die aantoonden dat seks, en meer bepaald een orgasme, even doeltreffend is als een neusspray om een verstopte neus vrij te maken. De wetenschappers bestudeerden de neus van achttien heteroseksuele koppels net voor en onmiddellijk na een orgasme, en dan nog eens een half uur, een uur en vijf uur later. Tot een uur na het orgasme genoten de deelnemers van een frisse neus. Na drie uur was het effect helemaal uitgewerkt (dus dan moet je weer aan de slag).
Mannen met baarden kunnen beter meppen verdragen
De evolutionaire betekenis van gezichtsbeharing is niet helemaal duidelijk. Amerikaanse wetenschappers denken nu een mogelijke verklaring te hebben: een baard zou tijdens een gevecht als een dempend stootkussen dienen en zo de vechtjas een voordeel geven. De onderzoekers lieten gewichten vallen op een botje dat gehuld was in een schapenvacht. Dankzij de schapenvacht kon het botje zestien procent meer vallend gewicht (en dus impact) verdragen. Mannen met baarden zouden daarom een voordeel hebben tijdens het vechten. Met hun onderzoek wonnen de wetenschappers de Ig Nobelprijs voor de Vrede.
