Inheemsen zorgen beter voor land dan overheid

Een lap grond in een tropisch regenwoud wordt in handen van de lokale bevolking beter behandeld dan door een centrale overheid.

Tropische wouden onder toezicht van de overheid worden gemiddeld vier keer sneller gekapt dan gebieden in het beheer van lokale gemeenschappen, meldt een metastudie van het World Resources Institute. Dat lijkt logisch, aangezien de inheemse bevolking volgens ons meer 'in contact met de natuur' staat, terwijl we denken dat overheden de bossen als een economisch goed aanzien. Maar als de overheid het beheer van land (terug) overhevelt naar de lokale bevolking, wie garandeert dan dat pakweg arme Braziliaanse indianen niet voor de lucratieve houtkap kiezen, of dat bij gemeenschappelijk beheer door plaatselijke stammen niet iedereen zoveel mogelijk voor zichzelf uit het woud haalt?

Meestal loopt het gelukkig niet zo'n vaart. Dat komt doordat de gemeenschappen duidelijke afspraken maken over het beheer. Ze zijn immers erg afhankelijk van het woud voor bijvoorbeeld voedsel, water en medicijnen. Het loopt vaak pas mis als buitenstaanders zich moeien, zoals overheden of welwillende milieubeschermers. In het Braziliaanse Amazonewoud staan sinds 2000 enkele gebieden onder controle van volkeren als Yanomami en Kayapo. Daar meten onderzoekers een ontbossingsgraad van amper 0,6 procent, tegenover 7 procent elders.

Zowat een achtste van 's werelds bossen en wouden staan onder legale controle van inheemse volkeren. De rest is in handen van overheden of wordt geleased voor kap of mijnbouw. Goed beheer van het woud komt zowel de plaatselijke biodiversiteit ten goede als de strijd tegen klimaatopwarming, aangezien bomen koolstofdioxide vasthouden.

Voor deze meta-studie bekeken het World Resources Institute en het Rights and Resources Initiative 130 eerder verschenen onderzoeken uit veertien landen. (tn)