Kurkdroog

U heeft het ongetwijfeld al gemerkt aan het aantal uren per dag dat u liever in het zwembad dan aan uw bureau zou willen doorbrengen: het is warm, en droog. Extreem droog, zelfs. En die droogte houdt ook al lange tijd aan, want in een groot deel van Zuid- en West-Europa is eigenlijk de hele lente al zo zonnig en droog verlopen. Dit is te wijten aan ongewoon stabiele hogedrukgebieden in onze buurt, waardoor depressies ons niet konden bereiken. Klimaatopwarming, zou u kunnen zeggen. Maar hoe zit dat nu eigenlijk? Kunnen we deze extreme droogte nu linken aan het veranderende klimaat?

Een tijdje terug schreef ik hier een artikel over de Amerikaanse senator die een sneeuwbal mee bracht in het parlement als zogenaamd bewijs dat het klimaat niet verandert. Er is nog sneeuw, toch, hoe kan het klimaat dan opwarmen? Geen correct argument, want het verwart het weerbeeld op één plek en één moment met de globale trends over de jaren heen. Maar dat impliceert ook dat we nu niet in het parlement moeten gaan staan zwaaien met een uitgedroogde kluit aarde als bewijs dat het klimaat wél verandert.

Maar hoe zit het dan wel? Deze droogte op zich is dus geen bewijs van het veranderende klimaat, maar hij past wel mooi in het plaatje van de verwachte gevolgen van deze opwarming. En daarvoor moeten we weer eventjes terugkijken naar de animatie van de man die zijn hond uit laat, die ik ook in mijn vorige post aanhaalde. Daarmee werd aangetoond dat het klimaat – de wandelaar – langzaam en gestadig naar boven beweegt, maar dat het weerbeeld – de hond – een veel grilliger traject volgt: soms omhoog, soms omlaag. Maar op lange termijn komen man en hond wel op dezelfde locatie uit. Daarbij komt ook nog dat de hond in ons veranderende klimaat onstuimiger wordt, en extremere uitstapjes (hoger en lager) weg van zijn baasje gaat maken: extreme hittes, extreme droogtes, maar ook extreme nattigheid of zelfs vrieskou.

Het is hierbij ook belangrijk om te beseffen dat ons wandelend klimaat op de grafiek eigenlijk niet één, maar meerdere honden mee heeft op zijn wandeling, en dat al die honden ook niet allemaal hetzelfde traject volgen: het weer in West-Europa doet niet per se hetzelfde als het weer in Scandinavië. Maar wat we nu wel zien, is dat al die honden zich steeds onstuimiger gaan gedragen, en dat er overal om de haverklap verbluffende weerrecords worden gebroken. De huidige droogte is er daar één van, maar het is niet de eerste, en zal al zeker niet de laatste zijn. En dat is wel echt een teken aan de wand.

Ook nog even: is droogte - of een klimaat waarin dergelijke extreme droogtes vaker voorkomen - een probleem? Op korte termijn? Ja voor de West-Vlaamse boeren, die verzilting van hun grondwater moeten vrezen en geen water meer mogen oppompen. Minder voor het West-Vlaamse toerisme dat met dit warme, zonnige weer meer zonnekloppers op de dijk zal zien. Ja voor de vissen in de beken met een dramatisch lage waterstand. Neen voor soorten wiens normale verspreiding meer zuidelijk ligt, en die juist genieten van zo'n lekker warm en droog weertje.

Op de lange termijn? Dan wordt het moeilijk: probeer je al die interacties tussen al die winnaars en verliezers maar eens voor de geest te halen. Al die winnaars en verliezers, zowel ecologisch als economisch,  die elkaar direct en indirect beïnvloeden. Een sneeuwbaleffect van formaat, hoe ironisch dat ook mag klinken op deze droge dagen. De uiteindelijke balans – wie wint en wie verliest - wordt daardoor moeilijk in detail te voorspellen. ‘The Atlantic’ publiceerde daarover in 2007 al een lang en bijzonder boeiend artikel. In zowat alle voorspellingen blijken met toenemende accuraatheid de verliezers echter een zorgwekkend numeriek overwicht te hebben. En dat is zeker reden genoeg om hier eens goed bij stil te staan.