Waar ligt de grens tussen natuur en cultuur? Iedereen heeft daarover zijn eigen bedenkingen. Ecologen van de Universiteit Antwerpen en Luik willen graag weten wat jij wel en niet als natuur beschouwt.
De coronacrisis heeft in de laatste maanden nog maar eens aangetoond hoe cruciaal natuur is voor onze gezondheid en ons welbevinden. Maar wat is ‘natuur’ eigenlijk? Hoeveel ‘cultuur’ maakt groen onnatuurlijk? Onze meningen hierover zouden wel eens verrassend ver uit elkaar kunnen liggen. Beschouwt je heidegebieden, die enkel blijven bestaan als ze worden beheerd, bijvoorbeeld als natuur? En parken, tuinen en braakliggende stukken grond, vallen die binnen de definitie? En wat met invasieve exoten?
We kunnen verwachten dat de definitie zal verschillen van persoon tot persoon, afhankelijk van hun ervaringen met het groen om ons heen. Zo kan je woonplaats je definitie van natuur sterk beïnvloeden: wie in de stad leeft, heeft een heel ander beeld van groen dan wie zijn hele leven ‘op de boerenbuiten’ heeft doorgebracht. Daarnaast kan ook leeftijd een rol spelen: de oudere generatie herinnert zich bijvoorbeeld nog wel hoe je boven haast elke akker een leeuwerik kon horen kwinkeleren. Voor jongeren is het dan weer een verrassing dat er vroeger géén luidruchtige parkieten door de Brusselse parken vlogen. Vaak zijn we ons nauwelijks bewust van die verschillen in perceptie.
Zolang we die verschillen in perceptie niet duidelijk in beeld brengen, blijven we hangen in onbegrip rond maatregelen die de natuur proberen te versterken. Dat mondt uit in gebakkelei over bomen kappen om heidegebied te herstellen, of in verhitte discussies over het bestrijden van al dan niet aaibare exoten. Ook wordt het moeilijk voor het beleid om natuurbeschermingsmaatregelen in cijfers uit te drukken als we het niet eens zijn over wat we nu exact onder natuur verstaan. Enkel bossen meetellen volstaat niet – al gebeurt dat soms in het kader van koolstofvastlegging. Focussen op al het groen in ons landschap helpt ons ook niet verder. Hoe groen een voetbalveld ook mag zijn, het label ‘natuur’ verdient het niet.
Een beter begrip van wat we als natuur ervaren, kan uitklaren hoe we hopen dat die natuur er in de toekomst uitziet. Nog belangrijker: het geeft natuurbeheerders de kans om in hun beleid en communicatie meer rekening te houden met die waaier aan persoonlijke definities. Zo vergroten we het draagvlak voor broodnodig natuurbeheer.
Gelukkig kunnen we daar nu mee aan de slag, en jij kunt helpen! Ga naar www.natureornot.be en vul de vragenlijst in, laat ons weten wat jouw mening is over de grens tussen natuur en cultuur. Je bewijst onze natuur er een serieuze dienst mee.
