Eos Blogs
Natuur & Milieu

November 2020 was warmste novembermaand ooit

Alweer is een globaal temperatuurrecord gesneuveld. De afgelopen novembermaand was wereldwijd de warmste ooit gemeten. Weer- en klimaatexpert Samuel Helsen geeft tekst en uitleg.

Dit is een artikel van:
Eos Blogs

Het record werd gemeld door de Europese klimatologische dienst Copernicus-ECMWF. Op Europees vlak was november 2020 de tweede warmste uit de meetreeks, na 2015. Opvallend: de herfst van 2020 in z’n geheel was wél recordwarm in Europa. Nog nooit eerder lag de gemiddelde temperatuur in Europa tijdens de herfst zo hoog als in 2020.

Globaal warmste november ooit

November 2020 zal in de statistieken duiken als de warmste novembermaand ooit gemeten sinds het begin van de waarnemingen. Nog nooit eerder verliep een novembermaand globaal zo warm als die van 2020. De gemiddelde globale temperatuur lag zo’n 0.8°C boven het langjarige gemiddelde van de periode 1981-2010. Dat is zo’n 0.1°C warmer dan de vorige recordwarme novembermaanden uit 2016 en 2019.

Op Europees vlak werd nét geen record gebroken. De afgelopen novembermaand was, samen met november 2009, de op één na warmste sinds het begin van de meetreeks in 1979. Enkel in 2015 verliep november gemiddeld nog zo’n 0.2°C zachter (figuur 1).

Figuur 1: Afwijking van de temperatuur tijdens november 2020 t.o.v. 1981-2010 globaal (links) en over Europa (rechts).

Opvallend in de globale temperatuurtrend is de aanhoudende warmte boven het Noordpoolgebied en vooral boven Siberië. Al maanden kampt dit gebied met te hoge temperaturen, wat nefaste gevolgen heeft voor het zee-ijs in dit gebied. De aangroei van het zee-ijs verliep de afgelopen maanden zeer traag en op dit moment is de omvang van het noordpoolijs nog steeds record-laag (figuur 2). Ook de herfst in z’n geheel verliep zeer warm in dit gebied.

Figuur 2: De omvang van het noordpoolijs is nog steeds record-laag, onder meer door de aanhoudende warmte in het noordpoolgebied

Warmste herfst ooit

Op 1 december startte de meteorologische winter. Dat wil zeggen dat we ook de balans kunnen opmaken voor de afgelopen herfstperiode (september-oktober-november). Uit de statistieken blijkt dat we ook hier een all-time record breken in Europa. Nog nooit eerder verliep de herfstperiode zo warm als in 2020. De temperatuurafwijking t.o.v. het langjarig gemiddelde bedroeg maar liefst bijna 2°C (figuur 3 & 4)!

Figuur 3: Temperatuurafwijking van de herfst over Europa sinds 1979 tot nu t.o.v. het langjarig gemiddelde voor 1981-2010.
Figuur 4: Afwijking van de temperatuur tijdens de herfst 2020 t.o.v. 1981-2010 globaal (links) en over Europa (rechts).

2020: het warmste jaar ooit?

Dat we zoveel temperatuurrecords breken verbaast ons echter niet meer. De laatste jaren breken we immers het ene na het andere record. Uiteraard speelt de klimaatopwarming daarin een zeer grote rol. De laatste zes jaren (2014-2019) waren globaal gesproken de warmste jaren ooit gemeten en ook 2020 is op weg om aan dit rijtje toegevoegd te worden… Volgens het recent gepubliceerde klimaatrapport van de WMO zou 2020 in het rijtje komen van de drie warmste jaren ooit gemeten. Begin volgend jaar gaan we daarover meer duidelijkheid krijgen en komen we te weten op welke plaats 2020 uiteindelijk zal eindigen. 

Zélfs met La Niña wordt 2020 wellicht een van de warmste jaren ooit gemeten

Dat 2020 een speciaal jaar zal worden op klimatologisch vlak staat vast. Opvallend is vooral dat dit jaar gekenmerkt wordt door La Niña-condities. Dit zorgt – in tegenstelling tot El Niño – voor een koelend effect op de globale temperaturen. Het jaar 2016, het recordwarme jaar, had z’n recordwarme temperaturen deels te danken aan een sterk El Niño-event. Desondanks zal 2020 dus wellicht een van de warmste jaren ooit gemeten worden, zélfs met La Niña…

In het kort