Hannelore Prinsen zit in het vijfde jaar wiskunde-wetenschappen. Ze blogt over wetenschap op en naast de schoolbanken.
Ik had de zee als geliefde genomen, nog voor ik kon spreken. Nog steeds studeer ik met in het vooruitzicht dat ik op een dag mijn leven zal kunnen wijden aan het in kaart brengen van die mysterieuze watermassa.
Ik herinner me nog goed hoe ik als kind uren naar documentaires staarde, en hoe groot mijn ogen werden wanneer de walvissen in beeld kwamen.
Hun tijdloze elegantie, melodieuze klanken, de rust die zij uitstraalden. De schoonheid van de walvis is onbetwistbaar.
Weinig mensen weten echter hoe onmisbaar de walvis is binnen zijn ecosysteem
Walvissen reizen tussen de donkere diepten en het lichte oppervlak van de oceaan. Hierbij verplaatsen ze water, en brengen zo fytoplankton naar de oppervlakte. Aan de oppervlakte is er genoeg licht voor het plantaardige fytoplankton om aan fotosynthese te doen.
Plankton is verantwoordelijk voor maar liefst 70% van het zuurstofgas in de atmosfeer. Wanneer het weer naar de bodem zakt, neemt het de opgenomen CO2 mee naar de bodem. Daar blijft het verborgen voor duizenden jaren.
Walvissen laten hun uitwerpselen aan de oppervlakte achter in de vorm van vruchtbare wolken. Walvispoep is rijk aan ijzer en stikstof, elementen die essentieel zijn voor het fytoplankton. Naast de opslag van CO2 en de productie van zuurstofgas, is het fytoplankton een voedselbron voor vele kleine vissoorten en voor het zoöplankton waarvan de walvissen leven.
Zo vormt zich een cyclus die aan de basis ligt van een groot deel van het leven in zee en op het land.
Wanneer de walvispopulatie daalt, dan zal het systeem verstoord geraken
De laatste paar jaren is dat precies wat er gebeurt.
Dit komt niet alleen door de walvisjacht, maar vooral door niet-duurzame visvangst waarbij vele walvissen sterven in netten die niet voor hen bedoeld zijn. Ook netten die afbreken en in het water rondzweven leiden veel dieren naar hun dood.
Dan is er ook nog de enorme plasticvervuiling en het probleem van het klimaat. CO2 in het water verstoort de zuurtegraad die invloed heeft op onder andere het fytoplankton.
Wat doen we hieraan?
Wat we nu al proberen te doen. De rommel in de oceaan opruimen, de methodes binnen de visindustrie veranderen, en de opwarming van het klimaat tegengaan.
Iedere dag komen we een stapje dichter bij een stabiele leefomgeving. Een omgeving waar niet alleen wij, maar ook de walvissen een thuis kunnen vinden.
