Jarenlang onderzoek onthult een nieuw facet van een bijzonder onderwaterparadijs. De zogenoemde ‘Octopus Garden’ blijkt een heel specifieke bestemming te zijn met een speciaal doel.
Vijf jaar geleden ontdekten onderzoekers verbonden aan de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) een wonderlijke onderwaterfauna-schatkamer. Ze doopten haar ‘Octopus Garden’. Niet naar de bijna gelijknamige klassieker van de Beatles, maar naar zijn functie. De zogenoemde ‘octopustuin’ bleek de grootste verzamelplaats ter wereld te zijn voor octopoda.
De opmerkelijke habitat bevindt zich ruim drie kilometer onder de oceaanspiegel, op een heuveltje aan de voet van Davidson Seamount. Die uitgedoofde vulkaan, die 42 kilometer lang en dertien kilometer breed is, ten zuidwesten van Monterey is een van de grootste onderzeese bergen ter wereld. Onderzoekers telden er niet minder dan zesduizend octopussen in alleen nog maar een kleine deelzone. Extrapolatie wijst op twintigduizend of zelfs meer octopussen in het hele gebied. Het moet er dus bijzonder prettig toeven zijn voor de dieren. Maar dat is niet de hoofdverklaring, zo blijkt nu.
Opaalachtige parels
Drie jaar lang onderzochten teams onder de vleugels van de non-profitorganisatie Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) waarom die locatie zo aantrekkelijk is voor diepzee-octopussen. Dat bracht aan het licht waarom met name één soort er zo massaal samentroept: de Muusoctopus robustus. Alias de ‘pareloctopus’, zoals ze hem zelf omdoopten, omdat de nesten veel weg hebben van opaalachtige parels op de zeebodem.
Twee dingen sprongen daarbij in het oog: de aanwezigheid van zowel mannetjes en vrouwtjes, jongen en eieren in ontwikkeling. Bovendien was er geen spoor van middelgrote dieren en aanwijzingen van voedergedrag. Conclusie: de Octopus Garden is een plek die alleen gebruikt wordt voor voortplanting. Maar waarom is dat zo?
Warm en veilig
De onderzoekers stelden vast dat nesten in Octopus Garden geconcentreerd zijn in specifieke rotsspleten. Het gaat om de spleten die doorstroomd worden door hydrothermale bronnen, op plekken waar warmer water opstijgt van de zeebodem. Met aangename temperaturen heeft dat niets te maken, wel met veiligheid, is de hypothese van de ecologen.
Warmer water betekent een kortere broedtijd. Dat reduceert op zijn beurt het risico dat de embryo’s het slachtoffer worden van roofdieren, waardoor meer jongen de kritische eerste levensfase overleven. Op langere termijn verzekert dat het voortbestaan van de soort: ‘Als we zulke processen beter begrijpen’, wijst onderzoeksleider Barry op een nog bredere context, ‘kunnen we unieke onderwaterhabitats beter beschermen tegen klimaatopwarming en andere bedreigingen.’
Vrouwtjes van de Muusoctopus robustus bij hun nesten in de zogenoemde Octopus Garden, meer dan drie kilometer onder de oceaanspiegel. (© MBARI)
