Resistent tegen kanker
01 september 2016 door Eos-redactieDe Tasmaanse duivel overwon kanker dankzij veranderingen in de genen van het immuunsysteem.
Het voortbestaan van de Tasmaanse duivel wordt bedreigd door een overdraagbare vorm van kanker. In besmette gebieden zijn er overlevenden die resistent zijn tegen de ziekte. Dat komt door veranderingen in de genen van het immuunsysteem.
De Tasmaanse duivel (Sarcophilus harrisiiis) is het grootste vleesetende buideldier en leeft op het Australische eiland Tasmanië. Een besmettelijke vorm van kanker bedreigt de soort. Die vorm van kanker is zeldzaam: buiten het laboratorium zijn slechts twee andere overdraagbare kankers bekend. Besmette dieren krijgen tumoren in en rond de mond, waardoor ze uiteindelijk niet meer kunnen eten. Ze geven de ziekte door als ze een soortgenoot bijten of eten van hetzelfde vlees.
De ziekte velde de jongste twintig jaar tachtig procent van de Tasmaanse duivels. Volgens computermodellen sterft de soort binnenkort uit. Er is een lichtpuntje: op sommige plekken waar volgens de modellen alle dieren dood zouden moeten zijn, bleven overlevenden achter.
Imuunsysteem
Australische en Amerikaanse biologen onderzochten het DNA van Tasmaanse duivels. Ze vergeleken dieren afkomstig van plekken waar de ziekte nog niet voorkomt met overlevenden van de epidemie. De genen van de overlevende dieren waren anders dan die van de gemiddelde Tasmaanse duivel. De onderzoekers vonden verschillen in genen die bij zoogdieren een rol spelen in het immuunsysteem en de ontwikkeling van kanker.
Vermomde kankercel
Het immuunsysteem heeft een belangrijke functie bij de verspreiding van de kanker. Normaal moeten de cellen van een besmet dier de kankercellen herkennen als lichaamsvreemd. Het immuunsysteem valt de vreemde cellen vervolgens aan. Maar bij dieren die de ziekte krijgen verhindert de kanker die herkenning. De veranderingen in het DNA van resistente dieren zorgen er waarschijnlijk voor dat de kankercellen wel ontmaskerd worden.
De Tasmaanse duivel is een belangrijk roofdier in de ecologie van Tasmanië. Als de soort uitsterft, stuurt dat het voedselweb in de war, waardoor ook andere soorten kunnen verdwijnen. (mvdh)
