De winter is voor veel diersoorten een periode waarin ze meer energie verbruiken en minder voedsel vinden. Bosspitsmuizen hebben daarvoor een slimme oplossing gevonden, melden wetenschappers in Current Biology. De diertjes beperken hun energieverbruik door te krimpen. Hun kopje wordt tot twintig procent kleiner.

Eerder onderzoek bij spitsmuizenpopulaties had al uitgewezen dat de kopjes van de dieren kleiner zijn in de winter. Doordat grotere exemplaren een grotere kans lopen om te sterven, vermoedden wetenschappers toen. Bij die studies werden geen individuele spitsmuizen gevolgd. Dat gebeurde nu voor het eerst wel.

De onderzoekers vingen spitsmuizen van de zomer van 2014 tot de herfst van 2015. Na verdoving bepaalden ze met röntgenfoto’s de schedelomvang van de muizen. Na een chip te hebben ingeplant, lieten ze de diertjes weer los, zodat ze later nog konden worden geïdentificeerd.

Uit herhaaldelijke metingen bij dezelfde dieren bleek dat de grootte van hun kopjes fluctueert doorheen de seizoenen. In de zomer zijn ze het grootst, om dan te krimpen in de winter en weer uit te zetten in de lente. De breinmassa van de diertjes neemt met twintig tot dertig procent af. Ook verschillende organen krimpen en de ruggengraat wordt korter.

Spitsmuizen hebben een erg hoge stofwisseling en doen geen winterslaap. Door hun energieverslindende brein en andere organen te laten krimpen, besparen ze energie.

Hoe slagen de diertjes erin hun schedel te laten krimpen? Een schedel bestaat uit verschillende schedelplaten. De wetenschappers vermoeden dat weefsel in de naden tussen die platen verdwijnt en weer aangroeit.