Bijna tachtig procent van de lucht bestaat uit stikstofgas. Dat wordt door bacteriën en via regen na bliksemontladingen vastgelegd in de bodem, waar het als voedingsstof dient voor planten en bomen.

Tot nog toe ging men ervan uit dat het grootste deel van de natuurlijke stikstofvoorraad in de bodem afkomstig was van de atmosfeer – sinds de uitvinding van de intensieve landbouw draagt ook de mens sterk bij aan die voorraad, via het gebruik van meststoffen. Maar wetenschappers konden nooit verklaren waarom er veel meer stikstof in de bodem belandde dan hun modellen aangaven. Er moest dus nóg een stikstofbron zijn, maar waar kon die stikstof vandaan komen?

Amerikaanse milieuwetenschappers denken de missing link in de stikstofkringloop nu te hebben gevonden. Volgens hen komt liefst een kwart van de stikstof in de bodem van verweerde rotsen, veroorzaakt door tektonische schuring of door chemische reacties met regenwater. De onderzoekers ontdekten ook dat de ‘stikstofrijke’ gesteenten – of althans de gesteenten die veel stikstof afgeven – zeer ongelijk verdeeld zijn over de aardkorst. Ze zijn bijvoorbeeld talrijker in het noordelijk halfrond, waar vooral bergketens als de Himalaya worden genoemd als stikstofbron.

De ontdekking kan ertoe leiden dat de handboeken moeten worden herschreven, niet alleen de hoofdstukken over de stikstofhuishouding van onze planeet, maar eveneens die over de koolstofkringloop. Hoe meer voedingsstoffen in de bodem, hoe sterker planten en bomen kunnen groeien en hoe meer CO₂ ze uit de lucht opnemen.

Daarnaast suggereren de onderzoekers dat hun ontdekking kan bijdragen aan een betere bescherming van zogenaamde koolstofputten, gebieden of ecosystemen die massaal CO₂ uit de lucht halen. De zones met stikstofrijke gesteenten zouden dan eventueel beter beschermd kunnen worden.