De bewonderenswaardige moederliefde van de oorworm. Dat is voor bioloog Hans Van Dyck het inzicht van 2024.
In het vakgebied van de gedragsecologie verschenen in 2024 andermaal vele nieuwe inzichten. Het blijft lastig kiezen om er een favoriet uit te lichten. Sommige inzichten verontrusten. Ik denk aan een studie in Science waarin werd aangetoond dat insecten niet alleen in de problemen komen door insecticiden, maar ook door andere bestrijdingsmiddelen (bv. herbiciden, fungiciden). Ook deze stoffen laten hun negatieve impact gelden op het gedrag, de vruchtbaarheid en de sterfte van insecten.
Andere inzichten boden verrassende eyeopeners. Ik opteer daarom voor een studie over het complexe familiale gedrag van oorwormen in Biological Reviews. Oorwormen zijn niet meteen de posterboys en -girls van het dierenrijk. De zorgzame dynamiek tussen een oorwormmoeder en haar kroost, maar ook de andere aspecten van hun sociale leven, fascineren mateloos. Met de typische scharen aan haar achterlijf knipt ze voedsel in stukjes om haar nakomelingen te voeden. Bij sommigen van de 1.900 oorwormsoorten offert de moeder zich helemaal op en vreten de jongelui haar op.
Het fraaie experimentele werk van de Franse entomoloog Joël Meunier en zijn team fileert inzichtelijk de familiale relaties, met inbegrip van de intrafamiliale spanningen en belangenconflicten. Hier worden geen menselijke kenmerken op insecten geprojecteerd. Beschouw mijn keuze ook als een onrechtstreeks eerbetoon aan de wetenschappelijke klepper waarvan we in 2024 afscheid moesten nemen: Frans De Waal. Zijn invloedrijke carrière deed de wetenschap anders kijken naar wat dier én mens kunnen. We leren van chimpansees, maar dus ook van oorwormen. Heerlijk.
