Onder andere autobanden, synthetische kledij en zelfs theezakjes bevatten microplastics.
Het probleem met plastic, eender welke soort, is dat het uiteindelijk minuscuul klein wordt maar nooit volledig verdwijnt. In de oceanen worden zelfs de grootste en meest hardnekkige stukken plastic door de golven en het zonlicht afgebroken tot ze in doorsnede kleiner dan vijf millimeter zijn – ongeveer de grootte van een mier. Op dat moment worden ze geklasseerd als ‘secundaire microplastics’. Dat type plastic, wat ooit een drinkfles, uitrusting om te vissen, wegwerpbestek enzovoort was, komt nog veel vaker voor dan ‘primaire microplastics’ die van in het begin al klein waren, zoals de microkorrels die in tandpasta zitten.
Microkorrels zijn de meest bekende oorzaak van vervuiling door kleine stukjes plastic. Maar dat betekent ook dat er in het dagelijkse leven andere, minder voor de hand liggende bronnen voor microplastics zijn. We noemen ze ‘verdoken microplastics’, en daaronder vallen:
Autobanden
Autobanden worden van rubber en ongeveer 60% plastic (styreen-butadieen) gemaakt. De wrijving, druk en hitte veroorzaakt door het rijden, verslijt de banden zo hard dat er plastic stof ontstaat. Als dat stof in de atmosfeer geblazen wordt, kan dat bijdragen tot een slechte luchtkwaliteit. Die wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gezien als een oorzaak van vroegtijdig overlijden.
Het stof kan ook via riolen naar rivieren en oceanen spoelen. Daar zal het waarschijnlijk opgegeten worden door filterende dieren zoals mossels, waardoor het in onze voedselketen terechtkomt. De industrie zou kunnen teruggrijpen naar natuurlijke latex afkomstig van rubberbomen, maar dat zou een te grote druk uitoefenen op het milieu: groeiende rubberplantages zijn nu al een catastrofe voor bedreigde diersoorten in Zuidoost Azië.
Synthetische kleding
Buitensportmateriaal, leggings, fleeces en truien gemaakt van acryl, polyester, polyamide, spandex of nylon laten tot 700.000 microvezels per wasbeurt los. En eens ze in het water terechtkomen, is het is moeilijk om ze er weer uit te filteren. Meer nog, onderzoek heeft aangetoond dat het kraantjeswater in veel landen tegenwoordig microvezels bevat.
In de VS bijvoorbeeld bevatte 94% van de stalen microvezels. Ze komen in de lucht terecht door wrijving of als stof van de wasdroger en kunnen dan ingeademd worden. Men vermoedt ook dat de longen de gifstoffen in de vezels kunnen opnemen. In de natuur worden de microvezels opgegeten door vissen en andere dieren, die ze verkiezen boven ‘echt’ voedsel. Een oplossing kan zijn om alle wasmachines te voorzien van filters en om voor natuurlijke vezels te kiezen.
Tennisballen
De pluizige buitenkant is gemaakt van PET (polyethyleentereftalaat), hetzelfde materiaal dus waar plastic melkflessen van gemaakt worden. Net zoals bij autobanden slijt het plastic weg door gebruik, waardoor het stof wordt.
Pods of tabletten voor de vaatwasser of wasmachine
Allerlei soorten detergenten en desinfectantia met schurende middelen bevatten microplastics zoals polyethyleen (PE) of polypropyleen (PP), dezelfde korrels die in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk verboden zijn in cosmetica. Het zou beter zijn om een natuurlijk materiaal te gebruiken, zoals gemalen kokosnootschalen.
Sigarettenpeuken
De filters worden gemaakt van celluloseacetaat, een plasticsoort die niet biologisch afbreekbaar is. Ze kunnen microvezels afgeven en, eens gebruikt, geven ze ook grote hoeveelheden gifstoffen af, inclusief nicotine. Sigarettenpeuken zijn een grote vervuiler in de oceanen en worden het vaakst opgeraapt tijdens het opruimen van stranden.
Glitter
Glitter is een geliefd onderdeel tijdens knutsellessen, maar onschuldig is het niet. Het wordt immers gemaakt van PET of polyvinylchloridefilm (PVC) en is erg moeilijk af te breken. Je zou in de plaats daarvan glitter van biologisch afbreekbare film kunnen gebruiken, gemaakt van eucalyptus.
Vochtige doekjes
Babydoekjes, handdoekjes, doekjes om make-up te verwijderen, … Al die producten worden gewoonlijk gemaakt van polyester, polyethyleen en polypropyleen – of van een mix van die plastics en natuurlijke vezels. Ze veroorzaken zogenaamde “vetbergen” die riolen blokkeren en worden niet afgebroken. Bovendien zijn ze een bron van plastic microvezels. Een traditionele flanellen versie, volledig gemaakt van katoen, is een milieuvriendelijke oplossing.
Theezakjes
Veel theezakjes zijn niet volledig biologisch afbreekbaar omdat ze onder meer uit een polypropyleen “skelet” bestaan. Dat skelet valt dan uiteen in minuscuul kleine deeltjes wanneer het papier ontbonden wordt in de composthoop of bodem. Vraag aan de producent of jouw thee vrij is van plastic, of schakel over op losse thee.
Verf
Plastic stof afkomstig van thermoplastische verf die gebruikt wordt voor wegmarkeringen, schepen en huizen, ligt verspreid over het oceaanoppervlak. Gelukkig bevat niet alle verf plastic: ga op zoek naar verf met lijnzaadolie of latex als bindmiddel.
Papieren bekertjes
Papieren bekertjes zijn aan de binnenkant bekleed met een laagje polyethyleen. Net zoals theezakjes wordt het papier wel volledig afgebroken, maar valt het plastic uit elkaar wanneer het bekertje weggegooid of gecomposteerd wordt. Dergelijke gemengde materialen moeten dus behandeld worden door een gespecialiseerd recyclagebedrijf. Je kan ook altijd een navulbare tas meebrengen.
Vertaling: Anneleen Huyzentruyt
Verwante artikels:
