Het nieuws is opmerkelijk, omdat er sinds 1990 wereldwijd slechts vijf à zes nieuwe vogelsoorten per jaar beschreven worden.
De beschrijving van de vijf nieuwe vogelsoorten, die enkel in de afgelegen regenwouden op eilanden in de buurt van Sulawesi voorkomen, werd gepubliceerd in Science. Ornitholoog Philippe Verbelen vertelt over de ontdekking.
Expeditie naar onbekend regenwoud
In april 2009 organiseerde ik samen met dr. Frank Rheindt, een bioloog van de Nationale Universiteit van Singapore, een ornithologische expeditie naar de afgelegen bergregenwouden van het eiland Peleng. We maakten er geluidsopnames van een waaierstaart (een zangvogel die qua gedrag lijk op de vliegenvangers) die eerder was waargenomen door één Indonesische ornitholoog. We stelden vast dat de zang duidelijk afweek van een gelijkaardige soort die op Sulawesi voorkomt.
Toen we nog hoger de primaire bergbossen introkken, ontdekten we in het bladerdak een nog onbekende soort boszanger. Dit is een zangvogeltje dat verwant is aan de Europese tjiftjaf. Omdat het verenkleed afweek van de boszanger die op Sulawesi voorkomt, vermoedden we meteen dat het om nieuwe soort voor de wetenschap kon gaan.
Eind 2013 organiseerde Frank Rheindt een tweede – officiële – expeditie naar het eiland Peleng en het naburige Taliabu waarbij ook mensen van de Nationale Universiteit van Singapore en het Indonesisch Instituut voor Wetenschap meegingen. Die expeditie overtrof alle verwachtingen. Op Peleng konden zij de waaierstaart en de boszanger vangen en op basis van genetische analyses, in combinatie met gedetailleerde studie van de zang en verenkleed, aantonen dat het om nieuwe soorten ging. In de bergbossen van Taliabu ontdekte Frank Rheindt bovendien een nieuwe soort struikzanger, een vogel met een uiterst verborgen levenswijze. Hun onderzoek op Taliabu leverde ook het bewijs dat een boszanger en dwerghoningeter die eerder al op het eiland gezien werden eveneens nog onbeschreven soorten voor de wetenschap waren!
Bedreigde regenwouden verdienen bescherming
De ontdekking van vijf nieuwe vogelsoorten bewijst dat onze kennis van de biologische diversiteit in de Indonesische regenwouden nog steeds erg beperkt is. Nochtans verdwijnen de Indonesische regenwouden aan een zeer hoog tempo. Ook op Peleng en Taliabu zijn grote delen van het regenwoud gedegradeerd door houtkap en bosbranden.
Als erkenning voor hun inspanningen voor de bescherming van de natuur in Indonesië werd de Peleng waaierstaart (Rhipidura habibiei) genoemd naar de voormalige Indonesische president Habibie en werd de Taliabu boszanger (Phylloscopus emilsalimi) genoemd naar professor Emil Salim, een voormalige minister van Leefmilieu in Indonesië.
