Voor het eerst zaden opgevraagd uit Wereldzaadbank Spitsbergen

Het Egyptische onderzoekscentrum Icarda (International Center for Agricultural Research in Dry Area) vroeg zaden op van graangewassen die geschikt zijn voor droge gebieden. Normaal halen ze zaden uit een zaadbank in Aleppo, Syrië, maar die kluis is door de burgeroorlog vernietigd.

De Wereldzaadbank of ‘Svalbard Global Seed Vault’ op Spitsbergen is bedoeld om de verscheidenheid aan landbouwgewassen te behouden. Zaden uit België, Nederland, de Verenigde Staten, het Midden-Oosten, Azië en Afrika reizen af naar Noorwegen om de genenbank te vullen. Ondertussen zijn er meer dan 864.000 zaadstalen, in totaal zo'n 100 miljoen zaden, gecodeerd en geclassificeerd. Als er dan ten gevolge van een natuurramp, oorlog of een tekort aan middelen een zadensoort verloren is gegaan, dan kunnen de zaden van Svalbard dit verlies herstellen. Op die manier wordt de biodiversiteit in de landbouw veilig gesteld.

De kluis, die doet denken aan een atoomschuilkelder, bevindt zich aan het einde van een 125 meter lange tunnel diep in de permafrost. Dankzij die permanent bevroren grondlaag is er maar weinig extra energie nodig om alles bij een temperatuur van 18 graden Celsius onder nul te houden, ook zorgt een elektriciteitspanne niet voor desastreuze gevolgen. Die techniek zorgt ervoor dat we de zaden tot 10.000 jaar kunnen bewaren. Explosies, aardbevingen of nucleaire straling hebben geen effect op de rijke zadencollectie binnenin.

Er zijn drie verschillende kamers waarin zaden worden opgeslagen. Ze worden bewaard in speciale zakjes, in verzegelde kratten, op metalen rekken. In totaal is er plaats voor 4,5 miljoen zaadmonsters, met elk gemiddeld 500 zaden. Totaalplaatje: 2,25 miljard zaden. Hoeveel van die soorten effectief op Spitsbergen belanden, hangt af van het aantal landen dat aan het project deelneemt. Het Noorse ministerie van Landbouw en Voedsel beheert de faciliteit en de ‘Global Crop Diversity Trust’ verleent ondersteuning en betaalt de kosten van ontwikkelingslanden voor verscheping naar Spitsbergen. De afzenders blijven eigenaar van hun zaden.

Op 26 februari 2008 vond de officiële opening plaats. Noors premier Jens Stoltenberg sprak van een ‘Ark van Noach’, EU-voorzitter Barroso van de ‘Bevroren tuin van Eden’ en de internationale pers van ‘Doomsday Vault’. Het is vooral een back-up van andere zaadbanken. Een definitieve opslag is de bunker niet, omdat alle plantenzaden na verloop van tijd hun kiemkracht verliezen.