De denguemug weet dat wij mensen zijn door de geur van het talg op onze huid.
De denguemug Aedes aegypti komt vooral voor in de tropen en subtropen en brengt onder andere dengue, gele koorts en het zikavirus over. Ze steekt voornamelijk mensen. Vrouwtjesmuggen steken, de mannetjes niet.
Muggen vinden gewervelde dieren door koolstofdioxide, lichaamswarmte, vochtigheid en visueel contrast. Wat niet bekend was, is hoe ze hun favoriete gastheer, de mens, onderscheiden van andere dieren.
Amerikaanse en Zweedse wetenschappers toonden nu aan dat mensengeur specifieke delen in hersenen van de denguemuggen activeert. Bij geuren van andere dieren reageren die hersendelen niet of nauwelijks.
De geuren van mensen en andere dieren bevatten veel dezelfde componenten, maar de verhoudingen verschillen. De menselijke geur bevat opvallend veel sulcaton, geranylaceton, acetoïne en aldehyden met een lange keten. Muggen detecteren vluchtige chemische signalen met neurale receptoren in hun antennes en monddelen.
Windtunnel
Eén deel van de muggenhersenen reageert bijzonder sterk op menselijke geur. Dat wordt gestuurd door de langeketenaldehyden, zo blijkt uit de experimenten die het team onder andere in een windtunnel uitvoerde. Muggen kunnen dus mensen- en dierengeur betrouwbaar scheiden door een eenvoudige neurale code.
De meeste mensen denken bij menselijke lichaamsgeuren aan zweet. Maar de geurstoffen die voor de muggen belangrijk zijn, komen van talg. Die olieachtige stof wordt door onze haarfollikels afgescheiden en speelt een rol in de bescherming van onze huid. Sulcaton, geranylaceton en decanal zijn oxidatieproducten van squaleen en sapinezuur, uniek voor menselijk talg.
De samenstelling van talg is typisch voor een soort. We produceren er evenveel van in rust als in actieve toestand. Daardoor is het een betrouwbaar doelwit voor muggen die op zoek zijn naar mensen. Mogelijk kunnen de bevindingen de preventie van tropische ziektes een flinke stap vooruithelpen.
