Werden honden niet één maar twee keer gedomesticeerd?

Het eerste dier dat door de mens gedomesticeerd werd was geen wilde kip, geen wild schaap, zelfs geen wilde kat. Neen, het eerste dier dat onze beste vriend werd was de wolf, die door de eeuwen heen uitgroeide tot een trouwe bondgenoot die we uit dankbaarheid 'hond' gingen noemen. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van fossiel DNA.

Waar op de planeet die band voor het eerst gesmeed werd, daarover hebben wetenschappers in de afgelopen jaren heel wat ruzie gemaakt. “Europa,” zeggen sommigen. “Oost-Azië,” zeggen anderen, en beide groepen hebben hele oude beenderen gevonden om hun claim mee te bewijzen.

Goed, de Europese zijn zowat 15.000 jaar oud, die uit Oost-Azië zo'n 2.500 jaar jonger. Maar het lijkt een kwestie van tijd voor er ook in het oosten oudere beenderen gevonden worden. Bovendien zijn er in de hele regio tussen de twee vindplaatsen in nooit dergelijke oude beenderen gevonden.

Misschien is de hond wel twee keer gedomesticeerd, horen we u denken. Dat werd al een paar keer geopperd, maar voor veel wetenschappers klinkt het als vloeken in de kerk. Het lijkt een te simpele uitweg uit een discussie over een dermate ingrijpende en schijnbaar onwaarschijnlijke gebeurtenis.

Maar toen vond de Ierse archeoloog Dan Bradley het rotsbeen van een hond die 4800 jaar de geest gaf. Daarin zat nog zoveel oud DNA dat het toeliet om het genoom van het dier te reconstrueren, en dat te vergelijken met genetisch materiaal van andere hondenfossielen en heel wat moderne honden.

De resulterende stamboom suggereert dat de huidige honden in Europa afstammen van een groep die tussen 6- en 14.000 jaar geleden, naar alle waarschijnlijkheid in het spoor van de mens, vanuit Azië naar Europa kwam. Het zou dus kunnen dat de hond in Oost-Azië ontstond.

Maar het lijkt waarschijnlijker, benadrukken de onderzoekers in Science, dat er in Europa toen ook al gedomesticeerde honden waren, die door de uit Oost-Azië meegebrachte honden langzaam verdrongen werden, omdat ze om de één of andere manier aantrekkelijker of sterker waren. Een uitgebreidere analyse zou over een jaar meer duidelijkheid moeten brengen. (tv)