Bacterie gebruikt kaliumcyanide om vijanden te neutraliseren

Enkele weken geleden pleegde de Bosnisch-Kroatische oorlogsmisdadiger Slobodan Praljak en plein public zelfmoord, tijdens de slotzitting van het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag. Hij ledigde de inhoud van een klein flesje in zijn keel, waarna hij in elkaar zeeg. Nadien bleek dat er kaliumcyanide (cyaankali) in dat flesje zat.

Zuid-Koreaanse wetenschappers hebben dezelfde stof – of althans de basis ervan: cyanide – teruggevonden in het verdedigingsmechanisme van een bacterie die welig tiert in bodems en in zoetwater. Chromobacterium piscinae gebruikt het gif om een andere bacterie (met de illustere naam Bdellovibrio bacteriovorus HD100) een halt toe te roepen. Die laatste microbe is berucht omdat hij zijn prooien eerst binnendringt om hen daar van binnen uit ‘te verteren’. Het cyanide bleek voldoende om ‘HD100’ te stoppen, maar niet om hem volledig uit te schakelen.

Het verdedigingsmechanisme van C. piscinae blijkt het gif echter enkel aan te maken in een voedselrijke omgeving. De microbiologen vermoeden daarom dat de bacterie een stofje in die omgeving gebruikt om het cyanide mee aan te maken. Een vaststelling met mogelijk belangrijke gevolgen, zelfs voor de geneeskunde. Als andere bacteriën een vergelijkbaar verdedigingsmechanisme bezitten waarvan de werking afhankelijk is van de omgeving waarin ze zich bevinden, betekent dit dat sommige vormen van resistentie (bijvoorbeeld tegen antibiotica) mogelijk onder de radar blijven. Gewoon omdat wetenschappers geen rekening houden met de microbiële leefomgeving.