Geen publicatiebias bij tijdschriften

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, hebben negatieve onderzoeksresultaten net zoveel kans op publicatie als positieve.

Worden positieve resultaten van wetenschappelijk onderzoek vaker gepubliceerd dan negatieve, dan kan dat de resultaten van het onderzoek vertekenen. Stellen bijvoorbeeld tien onderzoeken vast dat een pil geen effect heeft, maar publiceren ze dat niet omdat ze dat niet interessant vinden, dan kan het belang van een onderzoek dat wel positieve resultaten vindt en wel wordt gepubliceerd, overschat worden.

Hoewel dergelijke publicatiebias vaak wordt toegeschreven aan onderzoekers en sponsors die studies met negatieve resultaten niet opsturen naar tijdschriften, stelden onderzoekers van het Radboudumc zich de vraag of er ook sprake is van publicatiebias nadat studieresultaten werden ingediend bij medische tijdschriften. Of dus of een artikel met positieve resultaten eerder geselecteerd en gepubliceerd wordt dan een artikel met een negatieve uitkomst.

Drie onderzoekers - Marlies van Lent, John Overbeke en Henk Jan Out - bekeken 472 manuscripten met resultaten van gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek naar de werking van geneesmiddelen, die tussen januari 2010 en april 2012 voor publicatie werden aangeboden aan 8 medische tijdschriften: British Medical Journal, Annals of the Rheumatic Diseases, British Journal of Ophthalmology, Gut, Heart, Thorax, Diabetologia en Journal of Hepatology. Van de ingediende manuscripten hadden er 287 (60,8 procent) positieve resultaten en 185 (39,2 procent) negatieve.

Een vijfde van alle aangeboden geneesmiddelenstudies (98 artikelen) werd uiteindelijk gepubliceerd. Maar onderzoeken met een positieve uitkomst werden niet vaker gepubliceerd dan de onderzoeken met een negatieve uitkomst. Volgens de onderzoekers betekent dit dat publicatiebias wellicht vooral optreedt vóór het indienen van de manuscripten, en dat de onderzoekers daarin zelf een grotere rol spelen dan de redacties van de medische vakbladen. (ev)