Geen zorgwekkende kernproef, maar een onschuldige aardbeving

Noord-Korea lijkt dan toch geen extra kernproef aan zijn toch al zorgwekkende cv te kunnen toevoegen.

In mei 2010 merkten meetstations in Rusland, Japan en Zuid-Korea radioactieve elementen in de lucht op die sterk leken op de fall-out van een kernexplosie. Toen wetenschappers op basis van weermodellen het afgelegde traject van de sporen hadden gereconstrueerd, kwamen ze uit in gebied in Noord-Korea waar het regime van de in 2011 overleden Kim Jong-il eerder (in 2006 en 2009) al twee kernproeven had uitgevoerd. De reconstructie wees uit dat de (toen) derde Noord-Koreaanse kerntest op 12 mei moest zijn gehouden. Intussen staat de officiële teller of vijf.

Bij het eerste onderzoek in de lente en de zomer van 2010 kon echter geen spoor van een aardschok worden teruggevonden. De CTBTO, de VN-organisatie die een wereldwijd verificatiesysteem voor kernproeven uitbaat, hanteert immers een strikte methode waarbij zowel naar radioactieve sporen in de lucht als naar seismische signalen wordt gekeken. Probleem was ook dat de Noord-Koreanen op 12 mei 2010 zelf niet hadden gerept over een kernproef – bij de intussen vijf geverifieerde kernproeven, de laatste in september van vorig jaar, hadden ze dit telkens wel gedaan.

Tot Chinese seismologen in een tweede onderzoek in 2015 wél signalen van een, zij het zeer lichte, aardschok terugvonden in de meetresultaten van een station vlakbij de Chinees-Koreaanse grens. De Chinezen lieten er toen geen twijfel over bestaan: de seismische beving van 1,5 op de schaal van Richter moest het resultaat zijn geweest van een nucleaire explosie, weliswaar met een kleine lading.

Maar Amerikaanse seismologen die het Chinese onderzoek hebben herbekeken en hebben vergeleken met andere data van eerdere kernproeven én aardschokken, trekken nu een andere conclusie. Volgens hen lijken de golven die het Chinese station op 12 mei 2010 optekende helemaal niet op trillingen afkomstig van een (eventueel ondergrondse) explosie, maar eerder op signalen van een eenvoudige, kleine aardbeving die weinig tot geen schade teweegbracht.

Blijft de vraag natuurlijk waar de opgepikte radioactieve sporen dan vandaag kwamen, als er geen kernproef heeft plaatsgevonden. Omdat Noord-Korea geen waarnemers van de CTBTO op zijn grondgebied toelaat is het moeilijk een antwoord te vinden op die vraag. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat de aardschok zeer lokaal toch krachtig genoeg was om een nucleair laboratorium te beschadigen, waardoor radioactieve elementen konden ontsnappen. (sst)

Bron: Paul G. Richards, Columbia University, New York in Bulletin of the Seismological Society of America