Nieuwe overlevingsstrategie bacteriën ontdekt

Onderzoekers rapporteren deze week in Science over een nieuwe manier waarop bacteriën overleven wanneer ze onder druk staan van antibiotica. Het onderzoek kan belangrijk worden in de strijd tegen resistente bacteriën.

Het is moeilijk om een bacterie volledig uit te roeien met antibiotica. Er blijven altijd wel microben over die zich weten te handhaven. Al lang denken wetenschappers dat een groep niet-delende cellen, die al aanwezig is voor de antibiotica wordt ingebracht, voor de overleving zorgt. Maar Yuichi Wakamoto van Tokyo University en Neeraj Dhara van Ecole Polytechnique in Lausanne zagen bij een neefje van de tuberculose-bacterie een verdedigingsmechanisme aan het werk dat fundamenteel anders is.

De overleving van de bacterie Mycobacterium smagmatis blijkt niet afhankelijk van een bepaald groepje niet-delende cellen. Leven of dood van de bacteriën wordt bepaald door hun enzym KatG (katalase-peroxidase), zo bleek uit het onderzoek. De microbiologen bestudeerden de bacteriecellen terwijl ze met het geneesmiddel isoniazid werden behandeld. Dat is een geneesmiddel dat allen in werking treedt als het met KatG in aanraking komt. Alle bacteriecellen produceren KatG in willekeurige ‘pulsen’. Met welke regelmaat die pulsen komen, bepaalt de overleving. In sommige cellen was de periode tussen twee pulsen soms zo lang dat het geneesmiddel amper geactiveerd kon worden. En zo weten sommige bacteriën door de mazen van het net te glippen. (rvb)