Proficiat, uw onderzoek doet het hardst lachen

De Eiffeltoren lijkt kleiner wanneer je als kijker iets naar links overhelt, en diamanten kan je maken uit afgedankte springstof. Deze en acht andere baanbrekende inzichten leverden hun ‘ontdekkers’ een IgNobelprijs op, een parodie op de echte Nobelprijzen.

De Ig Nobelprijzen werden donderdag uitgereikt aan Harvard University. De alternatieve prijzen zijn bedoeld voor onderzoekers die mensen aan het lachen maken, maar ook aan het denken zetten. Ook twee Nederlandse onderzoeken vielen in de prijzen. Nijmeegse psychologen Tulio Guadalupe, Anita Eerland en Rolf Zwaan kregen de Ig Nobelprijs voor hun onderzoek ‘Leun naar links en de Eiffeltoren lijkt kleiner.’ Primatoloog Frans de Waal, werd gelauwerd voor zijn studie van chimpansees die kennissen aan elkaars achterste herkennen.

Nederlandse overmacht
De Nederlanders hebben de voorbije jaren een patent op de Ig Nobelprijzen. Vorig jaar nog vielen drie Nederlandse onderzoeken in de prijzen. Herman Kingma ontdekte waarom kogelstoters duizelig worden, maar discuswerpers niet, Mirjam Tuk stelde vast dat mensen betere beslissingen nemen met een volle blaas en Natalie Sebanz toonde aan dat schildpadden niet zoals mensen gaan geeuwen wanneer ze een soortgenoot zien geeuwen.

Nederlandse Ig Nobel prijswinnaars tot dusver:

2000
• André Geim, natuurkunde: zwevende kikkers in magnetisch veld. De onderzoeker won in 2010 ook de echte Nobelprijs voor zijn onderzoek naar grafeen.
• Pek van Andel, Ida Sabellis, geneeskunde: over seks in de MRI scanner.

2003
• Kees Moeliker, biologie: homoseksuele necrofilie bij de wilde eend

2006
• Bart Knols & Ruurd de Jong, biologie: malariamuggen, voetengeur en Limburgse kaas

2007
• Annelies van Bronswijk, biologie: mijten en ander gedierte in ons bed

2010
• Simon Rietveld & Ilja van Beest, geneeskunde: achtbaanrit vermindert symptomen astma

2011
• Herman Kingma, natuurkunde: duizeligheid bij kogelstoters en discuswerpers
• Mirjam Tuk, geneeskunde: mensen nemen betere beslissingen met een volle blaas
• Natalie Sebanz, fysiologie: Schildpadden gaan niet geeuwen als ze een soortgenoot zien geeuwen

De IgNobelprijs voor de Vrede ging dit jaar naar Russen die diamanten maakten uit afgedankte springstof. Japanners ontwierpen een machine die mensen, door hun eigen woorden vertraagd af te afspelen, het zwijgen kan opleggen. Amerikaanse hersenwetenschappers toonden aan dat je met de juiste toestellen overal betekenisvolle hersenactiviteit kan vinden, zelfs in een dode zalm.

Een Zweedse chemicus ontdekte waarom mensen in bepaalde huizen groen haar hebben. De literatuurprijs ging naar een studiebureau voor een studie over studies die gaan over studies die de voorbereiding van een studie onderzoeken. Fysici bestudeerden de wiskunde van een paardenstaart, en berekenden de ideale wandelsnelheid wanneer je een kop koffie in je hand hebt (zie hieronder). Artsen kregen een prijs voor hun onderzoek naar het voorkomen dat patiënten tijdens een darmonderzoek ontploffen.

Zonder morsen
Waarom is wandelen met een kop koffie in de hand zonder te morsen zo moeilijk? Geen eenvoudige vraag. Er is de biomechanica van het wandelen, die afhangt van leeftijd, fitheid, geslacht en schoeisel van de koffiedrager, en er is de stromingsleer van de koffie, afhankelijk van snelheid, versnelling en hoekmomenten.

Amerikaanse onderzoekers bestudeerden in hun lab vrijwilligers die wandelden met een kop koffie in de hand over een recht pad. De conclusies hadden we zelf ook kunnen bedenken: Wandel aan een constante snelheid, houdt uw focus op de koffie en laat minstens een achtste van de diameter van de kop tussen de bovenrand van de kop en die van de koffie. Een centimeter moet volstaan. Uiteraard kunt u er ook een deksel op plaatsen.

Fantastische wetenschap
Meer wetenschap die op de lachspieren werkt, leest u elke maand in de rubriek 'Fantastische Wetenschap' in Eos. (kv)

Herbekijk de volledige ceremonie (2 uur):