Psycholoog KU Leuven trekt studie terug wegens ernstige fouten

Neuropsychologen van KU Leuven hebben een studie laten terugtrekken omdat een van hun onderzoekers ernstige fouten had gemaakt.

W.B., eerste auteur van een recent artikel in het vaktijdschrift Cerebral Cortex, had de data van fMRI-scans 'niet juist geanalyseerd'. Dat staat te lezen op de Amerikaanse website Retraction Watch. Omdat de data een groot deel van het onderzoek uitmaken en ze niet meer te vertrouwen zijn, hebben de vier auteurs het artikel laten terugtrekken. De studie toonde zogezegd aan dat proefpersonen hoofdletters en kleine letters anders verwerken in de hersenen. Ook een tweede artikel met dezelfde dataset wordt normaal eerstdaags teruggetrokken op verzoek van de auteurs (Update: het terugtrekkingsbericht is begin 2014 gepubliceerd). W.B. werkte volledig mee sinds zijn collega's twijfels hadden geuit over zijn gegevens.

Dat er wat schortte met de data van fMRI-scans kwam aan het licht toen andere onderzoekers in het lab de gegevens heranalyseerden voor een ander doel. W.B. had volgens het bericht bij de terugtrekking 'verschillende handelingen [uitgevoerd] die andere onderzoekers moeilijk zouden kunnen herhalen (het kunnen herhalen van andermans onderzoek is een van de pijlers van wetenschap, red.) en die niet helemaal strookten met de methoden die met de co-auteurs waren afgesproken en die beschreven staan in de paper.'

'Het interne onderzoek in mijn lab gaf me een duidelijk beeld van wat verkeerd liep en waarom', reageert onderzoeksleider prof. Hans Op de Beeck, co-auteur van het teruggetrokken artikel (en blogger op Scilogs.be) aan RetractionWatch.com. 'Alle auteurs waren akkoord om het artikel terug te trekken, en de onderzoeker in kwestie werkte volledig mee. Daarom zag ik geen reden om te wachten op advocaten en administratieve rapporten (die zoals bekend voor de nodig vertraging en bijbehorende frustratie kunnen zorgen).'

Op de Beeck rapporteerde over de zaak aan de commissie voor wetenschappelijke integriteit van de KU Leuven, die nu een onderzoek instelt. Neutrale commissieleden moeten normaal via ondervragingen nagaan of W.B de intentie had om te misleiden. Hoelang het onderzoek van de commissie van KU Leuven gaat duren, is niet bekend.

Druk

'W.B. maakte de fout in een periode waarin hij behoorlijk wat druk ondervond: hij had een tijdelijk contract en het ging potentieel om een belangrijke paper. Ook toen de druk afgenomen was, heeft hij niet over de fouten gecommuniceerd. De datasets die hij daarna nog maakte, waren wel in orde', aldus nog Op de Beeck aan Eos.

Postdoctoraal onderzoeker W.B verliet KU Leuven in oktober 2012 - had niets met de zaak te maken - en verhuisde naar de Universiteit van Kaiserslautern. Daar eindigt zijn tijdelijk contract over een paar maanden. (rvb)