Radium, made in Belgium

België, land van chocolade en bier? In de jaren twintig en dertig was ons bekendste exportproduct radium, uit een fabriek in het Kempense Olen. De erfenis van dat radioactief verleden is nog steeds niet helemaal opgeruimd.

De komst van de radiumproductie, met aanvoer vanuit Belgisch Congo, veranderde Olen tijdens de jaren na de Eerste Wereldoorlog onherkenbaar. Naast de fabriek, die voortdurend uitbreidde, rees een tuinwijk met 260 woningen uit de grond. Werken ‘in de radium’ gold aanvankelijk als een privilege. De arbeiders hadden geen flauw idee van de kankerverwekkende eigenschappen van het ‘wondermiddel’, dat in die tijd niet alleen werd gebruikt om kanker te behandelen, maar allerlei wellnessproducten opleverde.

België bediende tijdens het interbellum vier vijfde van de wereldmarkt, dankzij de rijke aanvoer vanuit Congo en de ingenieuze manier van radiumextractie die in Olen was ontwikkeld. In 1975 werd de productie stilgelegd en begin jaren 1980 werd de fabriek gesloopt. Maar nog altijd zijn niet alle demonen bezworen. De stortplaatsen op het terrein van Umicore in Olen bevatten een mix van laag- en hoogradioactief afval van de gesloopte radiumfabriek.

In het oktobernummer van Eos, vanaf donderdag 17 september in de winkel, kunt u het verhaal van le radium Belge lezen, waarvan de herinnering onder een dikke laag klei, beton en lood ligt bedolven.