Waarom oud papier geel wordt

Wetenschappers bestuderen moleculaire basis van de ‘vergeling’ die oud papier treft.

Sinds enige tijd weten wetenschappers dat de verkleuring afkomstig is van cellulose, de belangrijkste grondstof van oud handgemaakt papier. Dat oxideert – verliest elektronen - waardoor gekleurde moleculaire structuren zoals chromoforen – letterlijk: kleurdragers - ontstaan. Nu stelden wetenschappers welke specifieke chromoforen voor de gele kleur verantwoordelijk zijn.

De onderzoekers bestudeerden de golflengte van het licht dat verspreid wordt door zowel oud als nieuw papier. Die vergeleken ze met gekende golflengtes van verschillende chromoforen. De resultaten tonen aan dat aldehydische chromoforen, chromoforen met een koolstofatoom met een dubbele binding aan een zuurstofatoom, de meest belangrijke chromoforen zijn die papier vergelen.

De onderzoekers geloven dat hun bevindingen kunnen helpen om de gele kleur op historische documenten bij restauratie weer om te keren. Een mogelijkheid is het gebruik van chemische stoffen, die de chromoforen terug reduceren – elektronen teruggeven - naar hun onaangetaste staat. Tegelijk waarschuwen de onderzoekers dat dergelijke ingrepen waardevolle kunstwerken ook kunnen beschadigen, en er dus voorzichtig mee omgesprongen moet worden. (nd)