Winnaars ‘Vlaamse Nobelprijzen’ bekend

Het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) heeft de vijf laureaten van de FWO- Excellentieprijzen 2015 bekend gemaakt. Een internationale jury bekroonde Gustaaf Van Tendeloo, Luc Van Gool, Peter Vandenabeele, Greet Van den Berghe en Marc Leman met een bedrag van 100.000 euro voor hun onderzoekscarrière.

Om de vijf jaar reikt het FWO de FWO-Excellentieprijzen uit. Deze prijzen staan bekend als de ‘Vlaamse Nobelprijzen’ en worden toegekend in de vijf grote wetenschapsdomeinen. Onderzoekers kunnen zichzelf niet kandidaat stellen, maar worden voorgedragen door collega’s uit binnen- en buitenland. Een onafhankelijke jury van internationale topwetenschappers onderzoekt de voordrachten en selecteert per domein één laureaat. Dit jaar gaan de carrièreprijzen naar de volgende wetenschappers:

Gustaaf Van Tendeloo, professor aan de Universiteit Antwerpen en hoofd van het onderzoekscentrum Electron Microscopy for Materials Science (EMAT). Hij wordt beschouwd als de pionier in elektronische beeldvorming en heeft een zeer uitgebreide lijst van publicaties op zijn naam. In zijn carrière realiseerde hij meerdere doorbraken in de elektronenmicroscopie en zijn onderzoek heeft ook een belangrijke invloed in het domein van supergeleiding en in de ontwikkeling van nieuwe materialen.

Stel dat we atomen legogewijs zouden stapelen aan een tempo van een miljard atomen per seconde, dan zou het een paar honderduizend jaar duren voor we een kubieke millimeter zouden hebben

Luc Van Gool, buitengewoon hoogleraar Elektrotechniek aan de KU Leuven en hoogleraar aan de ETH Zürich. Zijn brede onderzoek naar computer vision, beeldvorming en beeldverwerking heeft geleid tot toepassingen voor onder andere films, beveiliging, archeologie en digitalisering van cultureel erfgoed. Van Gool heeft een indrukwekkend palmares. Hij beschikt over een imposante publicatie-output, is medeoprichter van succesvolle spin-offs en heeft vele patenten achter zijn naam.

De industrie volgt goed het onderzoek aan onze universiteiten. Toyota klopt bij ons aan om met visueel onderzoek te doen voor hun zelfrijdende auto’s

Peter Vandenabeele, professor aan de UGent en onderzoeksleider bij het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Zijn onderzoek naar celdood heeft bijgedragen tot nieuwe behandelingen voor kanker, auto-immuunziekten en neurodegeneratieve ziekten. De onderzoeksresultaten van Vandenabeele en zijn collega’s verschenen in meer dan 310 onderzoeksartikels. Internationaal wordt hij erkend als een wereldautoriteit in het domein van apoptosis en necrosis.

Begin jaren 1990 verschenen er jaarlijks zo’n 100 artikelen over celdood, nu levert het ondezoeksdomein 25.000 artikels per jaar. Het bewijs dat fundamenteel niet-toegepast onderzoek belangrijk is

Greet Van den Berghe, buitengewoon hoogleraar Geneeskunde aan de KU Leuven en hoofd van zowel de klinische dienst voor Intensieve Geneeskunde van het UZ Leuven als van het Laboratorium voor Intensieve Geneeskunde van de KU Leuven. Haar translationeel onderzoek in het domein van de intensieve geneeskunde heeft geleid tot nieuwe inzichten in hormonale en metabole reacties bij kritieke ziekte. Ze verbeterde zo de medische behandeling van kritiek zieke patiënten. Van den Berghe publiceerde meer dan 300 wetenschappelijke artikelen en is een veelgevraagd spreker op internationale congressen wereldwijd.

Ik zeg aan jonge vrouwelijke wetenschappers altijd dat ze niet hoeven te kiezen tussen een carrière en het gezin, het kan allebei

Marc Leman, hoogleraar in de systematische muziekwetenschappen aan de UGent en directeur van het Institute for Psychoacoustics and Electronic Music (IPEM). Hij onderzoekt hoe mensen interageren met muziek met speciale aandacht voor de cognitieve en motiverende processen die aanleiding geven tot zingeving en zelfontplooiing. Zijn onderzoek leidde tot de ontwikkeling van een nieuw theoretisch en methodologisch kader voor muziekonderzoek: embodied music cognition dat zijn toepassing kent in muziek, sport, revalidatie en interactieve multimedia. In Eos verscheen in 2013 al een reportage over het muzieklab van Marc Leman (lees het hier) en de hoogleraar was te gast op ons Grijze Cellen-debat over muziek en het brein.

In het begin van mijn carrière lag de focus op het auditieve, later heb ik ingezien dat een uitbreiding met het aspect lijfelijkheid, de toestand van het lichaam, noodzakelijk was

De prijsuitreiking vindt plaats op 30 november 2015 in Brussel. Naast de geldprijs ontvangen de laureaten een uniek kunstwerk.