Onderzoekers van een Amerikaans biotechbedrijf kondigen in een wetenschappelijk tijdschrift aan dat ze 15 biggen hebben gemaakt zonder ‘endogene retrovirussen’. Die virussen kunnen de transplantatie van een varkensorgaan naar een mens verpesten.
"Er werden 37 biggetjes geboren, waarvan er 15 gedurende 4 maanden in leven bleven"
Xenotransplantatie betekent het transplanteren van organen, weefsels of cellen van dierlijke oorsprong naar de mens. Dit wordt bijvoorbeeld al jaren gedaan met hartkleppen van varkens, die na een speciale behandeling bij de mens worden getransplanteerd. Varkens staan genetisch dicht bij de mens en daarom komen ze in aanmerking als ‘donordieren’. Een van de (vele) nog te overwinnen problemen is dat varkens-DNA genetisch materiaal bevat van retrovirussen, die bij de mens kanker of andere ernstige aandoeningen kunnen veroorzaken. Voor dat obstakel lijkt nu een oplossing in de maak.
Wetenschappers van het Amerikaanse biotechbedrijf eGenesis voerden een aantal opmerkelijke laboratoriumexperimenten uit. In een eerste experiment toonden ze aan dat deze retrovirussen uit varkens-DNA kunnen overgedragen worden op menselijk genetisch materiaal. Ze brachten varkenscellen samen met cellen van menselijke embryonale niercellen (deze laatste werden verkregen via kweek van eicellen in het labo). Het virale DNA uit de varkenscellen kon zich integreren in het DNA van de menselijke niercellen.
In een tweede experiment toonden de wetenschappers aan dat ze al het virale DNA dankzij de nieuwe CRIPSR-techniek konden knippen uit het varkens-DNA. Van deze varkenscellen, vrij van viraal DNA, werden met een andere genetische techniek varkensembryo’s gekweekt. Deze werden ingebracht in de baarmoeder van 17 zeugen (200 tot 330 gekweekte embryo’s per zeug). Uiteindelijk werden 37 biggetjes geboren, waarvan er 15 gedurende 4 maanden in leven bleven. Het DNA van deze biggetjes bevatte geen retrovirussen.
De onderzoekers toonden hiermee aan dat varkens met viraal gezuiverd DNA kunnen gekweekt worden, wat betere perspectieven biedt voor xenotransplantatie.
Dit veelbelovend onderzoek brengt ons een stapje dichter bij orgaantransplantatie van varken op mens. Maar naast dit ene obstakel zijn er nog tal van andere hindernissen te overwinnen. Alleen al de verschillen in grootte en vorm tussen varkens- en menselijke organen. Evenmin is duidelijk hoe retrovirussen buiten het labo reageren. Wat zijn de effecten op lange termijn? Hoe veilig is het? Enz.
Het is wel duidelijk dat we in de toekomst nog zullen horen van deze nieuwe moleculaire schaar, de zogenaamde CRISPR, die zieke genen uit het DNA kan knippen zonder verdere schade aan het organisme. Vorige week nog haalde onderzoek over het uitknippen van een ziek gen uit menselijk embryoweefsel de media.
Een varkenshart transplanteren bij de mens is nog niet voor morgen, maar wetenschappers hebben wel weer een stapje in die richting gezet. Ze toonden aan dat ze potentieel ziekmakende genen van virale oorsprong uit het genetisch materiaal van varkens kunnen knippen, zonder dat de functie van de weefsels lijkt te wijzigen.
