Mensen met alzheimer hebben vaak slaapproblemen. Die zijn niet louter een vroeg waarschuwingssignaal, maar ook een mogelijke katalysator van de ziekte. Leuvense onderzoekers vonden een methode om hun slaap te verbeteren.
Uit studies blijkt namelijk dat wie minder dan zes uur per nacht slaapt, een groter risico loopt om later dementie te ontwikkelen.
‘Eén van de meest opvallende veranderingen bij personen met de ziekte van Alzheimer is de vermindering van de trage-golf-slaap, de diepste slaapfase’, vertelt psychiater Maarten Van Den Bossche. Hij is verbonden aan de afdeling volwassenen- en ouderenpsychiatrie van het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven en gespecialiseerd in slaapstoornissen. ‘Diepe slaap speelt een belangrijke rol in de verankering en versteviging van het geheugen.’
Er bestaat technologie om de trage golven tijdens de diepe slaap te stimuleren, maar die was tot nu toe nog niet toegepast bij alzheimerpatiënten. Van Den Bossche kreeg in 2021 een beurs van de Koning Boudewijnstichting (Funds for research in neurodegenerative brain disorders) om dit onderzoek te leiden. Een onderzoeksteam, getrokken door doctoraatsonderzoeker Laura Van den Bulcke voerde een eerste pilootstudie uit bij zeven patiënten in een gematigd stadium van de ziekte. Ze kregen ’s nachts een hoofdband om die hun hersengolven akoestisch stimuleerde. Het gaat om een akoestisch signaal dat bestaat uit ‘pink noise’, een soort ruis die lijkt op ‘white noise’. Het volume van dat akoestisch signaal is slechts 40 decibel, waarvan mensen niet wakker worden. Het geluid wordt toegediend via botgeleiding tijdens de opgaande fase van de deltagolven waaruit diepe slaap bestaat. Dat resulteert in een versterkte diepe slaap.
Afvalproducten
De eerste twee nachten werd de akoestische slaapstimulatie niet ingeschakeld om een nulmeting uit te voeren. Daarna volgden veertien opeenvolgende stimulatienachten.
Toen de onderzoekers de data van de tweede stimulatieloze nacht vergeleken met die van nacht zestien, zagen ze dat alle proefpersonen het toestel goed hadden verdragen en dat de diepe slaap duidelijk was toegenomen. Bij een aantal deelnemers was die drie tot vier keer langer, bij anderen was het verschil beperkter. ‘Deze eerste resultaten stemmen ons hoopvol, omdat ze bevestigen dat er ook heel wat niet-invasieve pistes zijn om de levenskwaliteit van alzheimerpatiënten te verbeteren,’ vertelt professor Van Den Bossche.
Toch benadrukt hij dat de onderzoekers nog geen algemene conclusies kunnen trekken gezien het zeer beperkte aantal proefpersonen. Meer onderzoek, waarbij de onderzoekers een grotere interventie -en controlegroep met elkaar vergelijken, is aangewezen. Ze hopen daarbij ook meer te weten te komen waarom het effect bij de ene persoon groter is dan bij de andere.
Een mogelijke verklaring voor het verband tussen onvoldoende diepe slaap en de ontwikkeling van dementie en andere vormen van neurodegeneratie, ligt bij het glymfatisch systeem dat afvalproducten uit de hersenen verwijdert en vooral actief is tijdens de slaap. Een van de hypotheses is dat het amyloïd-beta-eiwit, het hoofdbestanddeel van de klonters die typisch voorkomen in de hersenen van alzheimerpatiënten, omwille van een gebrekkige slaap niet voldoende wordt weggespoeld en zich opstapelt.
