Alzheimer-eiwit bij een op de tien 50-jarigen

Ook wie (nog) geen symptomen heeft van alzheimer heeft vaak al schade in de hersenen. Dat is vooral zo bij hoogopgeleiden, zo blijkt uit een grootschalige internationale studie.

De eiwitophopingen in het brein die gelinkt worden aan alzheimer blijken dus twintig tot dertig jaar voordat dementie ontstaat al aanwezig te zijn. Vooral bij gezonde hogeropgeleiden is er vaker een ophoping van deze amyloïde plaques te zien. Dat zijn eiwitten die zich nestelen tussen de zenuwcellen in het brein en daar de hersenfunctie verstoren. Mogelijk hebben hun hersenen meer reservecapaciteit en kunnen ze meer schade aan voordat zij er echt last van ondervinden, menen de onderzoekers. ‘Je kunt echter niet stellen dat iedereen met deze eiwitophopingen ook daadwerkelijk de ziekte van Alzheimer krijgt’, zegt Pieter Jelle Visser van Maastricht UMC, die aan de studie meewerkte. ‘Het is een risicofactor, maar niet iedereen met de eiwitophopingen zal uiteindelijk dement worden.’

Samen met een internationaal team van wetenschappers analyseerde Visser gegevens van ruim tienduizend mensen over de hele wereld, zowel bij mensen met als zonder dementie. Bij de cognitief gezonde mensen bleek dus onder meer dat er al plaquevorming optreedt bij een op tien van de vijftigjarigen. Bij negentigjarigen is dat zo bij bijna de helft van hen. Dat de eiwitophoping twintig à dertig jaar vroeger optreedt dan de eerste symptomen van alzheimer biedt perspectief voor de preventie van de ziekte, menen de onderzoekers. Visser verwacht over vijf à tien jaar resultaten van het preventie-onderzoek dat al bezig is. De studie verscheen in het vakblad JAMA. (lg)