‘Apart opsluiten radicale gevangenen heeft geen zin’

Radicale moslims blijken in de gevangenis nauwelijks invloed te hebben op andere gevangenen. Zet je ze bij elkaar in een aparte afdeling, dan dreigen ze echter verder te radicaliseren.

Die laatste maatregel, al sinds 2006 in gebruik in Nederland en in België, heeft dan ook geen enkele zin. De vrees dat het extremistisch gedachtegoed zich via gevangenissen verspreidt onder de gedetineerden is ongegrond. Dat moet blijken uit het proefschrift van socioloog Tinka Veldhuis van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij interviewde gevangenen, onder wie extremisten, en cipiers en beleidsmedewerkers van Justitie. ‘Het blijkt dat jihadisten onder aan de pikorde staan in de gevangenis. Het is dus maar de vraag of ze invloed hebben. Veel extremisten zouden juist genuanceerder kunnen denken als ze in een gewone gevangenisgemeenschap verkeerden.’

Nederland plaatst geradicaliseerde gevangenen al enkele jaren apart in speciale terroristenafdelingen. Het land nam die beslissing – volgens Veldhuis wat halsoverkop – na de moord op filmmaker Theo van Gogh in 2004. Het gaat in totaal om zo’n tachtig jihadisten – zowel veroordeelden als mensen in voorarrest. Volgens Veldhuis kan dat contraproductief werken doordat ze elkaar in hun extreme opvattingen versterken, en het strike regime woede oproept.

Extremisten worden beter tussen de andere gevangenen gehouden en voorbereid op hun terugkeer in de samenleving, vindt Veldhuis. ‘Als ze hun straf hebben uitgezeten, komen ze weer in de samenleving. Vanuit veiligheidsoogpunt is het belangrijk ervoor te zorgen dat ze daar goed kunnen meedraaien en niet blijven vasthouden aan dat extremistische gedachtegoed. Vandaag komen ze uit de terrorismeafdeling alleen nog maar radicaler.’

In België zitten extremistische gevangenen nu nog tussen de andere gedetineerden. Maar minister van Justitite Koen Geens besliste recent dat ze naar aparte afdelingen moeten in Brugge en Ittre. Daar komen in totaal 42 plaatsen. De maatregel werd genomen in de nasleep van de aanslagen in Parijs en moet voorkomen dat deze gevangenen anderen ophitsen. Er zou personeel werken dat hen probeert te deradicaliseren. (lg)