Brein blijft 'wakker' op nieuwe slaapplaats

Tijdens de eerste nacht in een nieuwe slaapomgeving blijft ons brein alert voor geluiden.

De eerste nacht in een nieuwe omgeving, bijvoorbeeld op hotel, slapen mensen vaak slechter dan thuis. Wetenschappers noemen dat het first-night effect en het zorgt ervoor dat ze soms de resultaten van een eerste nacht in het slaaplabo in de vuilbak moeten gooien. Volgens een studie in Current Biology weten we nu ook waarom we minder goed slapen: omdat ons brein dat ook niet doet.

Een team onder leiding van Masako Tamaki aan de Brown-universiteit (VS) analyseerde de hersenen van vijfendertig testpersonen tijdens hun diepe slaap, een stadium van de non-remslaap. De wetenschappers ontdekten dat tijdens de eerste nacht bij alle proefpersonen de linkerhersenhelft in minder diepe slaap was dan de rechterhemisfeer. De alertere linkerhelft reageerde bovendien sterker op lawaai. Wanneer de wetenschappers geluiden afspeelden aan het rechteroor, gelinkt aan de linkerhersenhelft, was het waarschijnlijker dat de proefpersoon wakker zou worden dan wanneer ze dat deden aan het linkeroor.

In de volgende slaapsessies was er van die asymmetrische hersenwerking niets meer te bekennen. De alertheid blijft dus beperkt tot de eerste nacht. Let wel: omdat enkel de diepe slaap werd geanalyseerd weten de onderzoekers niets over de activiteiten van onze hersenen tijdens andere slaapstadia.

Frequente reizigers kunnen first-night effect mogelijk uitzetten

De wetenschappers denken dat mensen die veel reizen mogelijk het first-night effect kunnen uitzetten. Het brein zou zich dan aanpassen aan die reizende situatie zodat we toch nog goed slapen. Het team wil in een volgend onderzoek zien of ze de slaap ook kan verbeteren door via transcraniële magnetische stimulatie, een techniek waarbij een korte magneetpuls stroom opwekt in het brein, de linkerhersenhelftactiviteit te verstoren.

In de dierenwereld is het niet zo uitzonderlijk dat één hersenhelft tijdens de slaap actiever is. Bijvoorbeeld bij zeezoogdieren zorgt het ervoor dat de dieren nog naar het wateroppervlak kunnen zwemmen om adem te halen. (tn)