Combinatie psychotherapie en antidepressiva is effectiever

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) onderzocht de doeltreffendheid van psychotherapie, alleen of in combinatie met antidepressiva. Het beste worden psychotherapie en antidepressiva gecombineerd, maar als de patiënt deze aanpak niet ziet zitten moet psychotherapie de voorkeur krijgen, zo luidt het advies.

Depressie komt vaak voor: 4 tot 10% van de bevolking wordt er vroeg of laat mee geconfronteerd. Het is de belangrijkste oorzaak van langdurige arbeidsongeschiktheid in België. Kenmerken van depressie zijn meestal een verlies van interesse en plezier in de dagelijkse activiteiten, neerslachtigheid en slaap-en eetproblemen. Deze toestand is in principe tijdelijk en duurt gemiddeld 4 tot 6 maanden, maar langere depressies zijn niet zeldzaam: na 1 jaar is ongeveer de helft van de patiënten nog steeds depressief. Ook een herval is mogelijk: het risico bedraagt 50% na een eerste depressie en het wordt groter bij elke volgende depressie of als de symptomen meerdere jaren aanhouden.

De twee klassieke behandelingen zijn psychotherapie en antidepressiva. De behandelingen vertegenwoordigden lange tijd twee verschillende theoretische uitgangspunten over de oorsprong van depressie - psychologisch of biologisch. Vandaag wordt wel aanvaard dat psychotherapie en antidepressiva elkaar kunnen aanvullen.

Recent werden de klinisch psychologen officieel erkend als professioneel zorgverlener. Het was dus een goed moment om de rol van psychotherapie bij de behandeling van depressie nader te bekijken. Op vraag van de FOD Volksgezondheid onderzocht het KCE de internationale wetenschappelijke literatuur over de doeltreffendheid van psychotherapie, alleen of in combinatie met antidepressiva.

De onderzoekers gingen na of en in welke mate de symptomen van depressie afnamen, de patiënt opnieuw normaal kon functioneren in de maatschappij, en of herval werd voorkomen op langere termijn. De studie had niet als doel om de verschillende soorten psychotherapie of antidepressiva onderling te vergelijken. Bedoeling was vooral de globale doeltreffendheid van psychotherapie te vergelijken met die van geneesmiddelen, alleen of in combinatie ermee.

Uit het onderzoek bleek dat een aanpak van psychotherapie samen met antidepressiva de voorkeur moet krijgen. Als de patiënt deze gecombineerde behandeling niet wenst te volgen moet psychotherapie in de eerste plaats worden aangeboden, omdat ze op korte termijn minstens even doeltreffend is als antidepressiva, en op lange termijn zelfs doeltreffender. Antidepressiva worden beter niet alleen voorgeschreven, want ze zijn op lange termijn minder doeltreffend dan wanneer ze worden gecombineerd met psychotherapie.

In principe moet een patiënt vrij kunnen kiezen tussen antidepressiva en psychotherapie, maar in België is die keuze van behandeling volgens het KCE niet helemaal vrij : antidepressiva zijn vrij gemakkelijk te verkrijgen en worden terugbetaald, maar psychotherapie wordt alleen maar terugbetaald als ze wordt gegeven door een psychiater.