Corona en de angst om single te zijn

Ongeveer een jaar geleden, op 19 maart 2020 stuurde ik impulsief een tweet de wereld in. Hoewel corona nog maar net voelbaar was in België en zich vertaalde in een lockdown dat het hele land lam legde, werden er in China voorzichtig al enkele conclusies getrokken. Zo publiceerden verschillende media zorgwekkende cijfers over de plotse stijging in het aantal echtscheidingen eens koppels zich weer uit de lockdown worstelden.

Maar er gebeurde nog iets eigenaardigs. Datingapps zoals Tinder kwamen plots met hallucinante cijfers aanzetten over het aantal gebruikers dat actief was op onlinedatingplatformen. Dat deze lockdowntijden niet simpel waren voor singles, dat beaamde zelfs onze overheid, die bij wijze van oplossing het fameuze knuffelcontact in het leven riep. Daar waar vele singles zich voorheen weinig zorgen maakten over hun single status, werden ze nu plots erg geconfronteerd met hun single zijn. Want ja, alleen is maar alleen, besef je wanneer de straten er maar verlaten bijliggen en je weer voor de zoveelste keer zonder gezelschap in de zetel kruipt voor een avondje Netflix.

Terug naar die tweet dus: wat doet zo’n wereldwijde pandemie met ons dateleven en onze relaties nu eigenlijk, vroeg ik me af. Een fantastisch team van internationale onderzoekers gaf gehoor aan mijn verzoek en in april 2020 lanceerden we al de eerste wave van onze vragenlijst. En ondertussen werd de eerste studie van dit internationale project gepubliceerd in Journal of Social and Personal Relationships.

Voor deze studie focusten we ons op singles en wilden we te weten komen wat voor impact de coronamaatregelen hadden op hoe ze hun single status ervaarden. Kan je in tijden van sociale isolatie tevreden zijn met je single status of begint er toch wat te knagen? En als je dan toch besluit dat je wél een relatie wil, naar wie ben je dan op zoek tijdens een wereldwijde crisis? Er waren met andere woorden twee variabelen die ons intrigeerden: de angst om single te zijn en de partnervoorkeuren van singles.

Onderzoekers aan de universiteit van Toronto onderzochten in 2013 uitgebreid een nieuw fenomeen, dat ze “de angst om single te zijn“ noemden. Ze definieerden dit concept als “de bezorgdheid, angst, of het verdriet om op dit moment of in de toekomst geen lief te hebben.” De Canadese onderzoekers toonden aan dat de angst om single te zijn niet zo onschuldig is. Ze vonden onder andere een verband met het selecteren van minder aantrekkelijke partners, het niet kunnen verlaten van een partner die je ongelukkig maakt, en mentale gezondheidsproblemen zoals depressie en eenzaamheid. In een vervolgstudie vonden deze onderzoekers ook dat het best typerend is voor mensen met een sterke angst om single te zijn om toch nog naar hun ex-partners te verlangen. Het verbaast me dan ook niet dat 1 op 5 tijdens de lockdown weer contact zocht met een ex-partner.  

Het is niet de eerste keer dat ik zelf onderzoek doe naar de angst om single te zijn. In 2018 publiceerde ik al een studie over het Bridget Jones Effect. In deze studie vonden we dat single vrouwen die regelmatig naar romantische televisiecontent kijken een sterkere angst om single te zijn ervaren vergeleken met single vrouwen die dat niet deden. Deze studie bevestigt gelijk ook een van onze vermoedens: de angst om single te zijn kan beïnvloed worden door de context. In het geval van deze studie ging het om televisiekijkgedrag, maar wat met je zorgen omtrent covid-19? Zou het kunnen dat singles die zich zorgen maken om corona ook meer angst om single te zijn ervaren?

Verschillende onderzoekers braken hun hoofd al over de vraag wat we nu precies zoeken in een partner. Volgens evolutionaire psychologen zit de vork als volgt in de steel: vrouwen voelen zich aangetrokken tot welgestelde mannen met goede financiële vooruitzichten en vooruitstrevende ambities, terwijl mannen zich vooral aangetrokken voelen tot jeugdige en aantrekkelijke vrouwen. Zo simpel kan het niet zijn, beargumenteren sommige onderzoekers, want wie we aantrekkelijk vinden hangt ook sterk af van de context waarin we ons bevinden. Het beeld van onze ideale partner fluctueert ook sterk naargelang maatschappelijke tendensen en veranderingen. Zo is het voor ambitieuze vrouwen bijvoorbeeld net belangrijker om een partner te vinden die voor het gezin kan zorgen dan een partner die financieel welgesteld is.  Ook stressvolle gebeurtenissen kunnen beïnvloeden hoe je over relaties denkt. Wie geconfronteerd wordt met de dood, bijvoorbeeld, ervaart een sterkere nood aan intimiteit en verbondenheid. Op zo’n kantelpunt in je leven gaat je aandacht dus eerder naar het vinden van een partner, dan naar het vinden van de ideale partner.

Een experimentele studie bevestigt ook dat wat we aantrekkelijk vinden in een partner varieert naargelang de stress die we ervaren. Mannen die een taak moesten doen waarbij ze weinig stress ervaarden verkozen het gezelschap van fysiek aantrekkelijke vrouwen boven het gezelschap van vriendelijke vrouwen. Het omgekeerde werd gevonden voor mannen die een stressvolle taak moesten doen: zij wilden liever interageren met een vriendelijke vrouw dan met een fysiek aantrekkelijke vrouw. Afhankelijk van waar we nood aan hebben, gaan we dus op zoek naar andere kwaliteiten in onze toekomstige partners. Rest ons nog maar de vraag hoe dat dan precies met corona zit.

Om deze twee prangende vragen te onderzoeken analyseerden we de antwoorden van 540 singles van gemiddeld 30 jaar uit verschillende landen die deelnamen aan onze studie. De meerderheid was van de VS (53%) maar daarnaast deden ook ongeveer 16% Nederlanders en 15% Belgen mee aan dit onderzoek. We vroegen hen onder andere hoeveel zorgen ze zich maakten omtrent corona, in hoeverre ze een angst om single te zijn ervaarden, en wat ze op dit moment het meest begeren in een potentiële partner. Die partnervoorkeuren deelden we op in drie clusters: stabiliteit (financiële middelen, trouw, fysieke gezondheid en ambitie), toewijding aan het gezin (opvoedingskwaliteiten, kinderwens, goede band met eigen ouders), en fysieke/sociale aantrekkelijkheid (fysieke aantrekkelijkheid, sociale status, en seksuele prestaties).

Wat blijkt uit onze resultaten? Hoe meer singles zich zorgen maakten om besmet te raken met het coronavirus, hoe meer angst om single te zijn ze ervaarden. Daarnaast waren de zorgen om corona ook positief gelinkt aan alle drie de clusters van partnervoorkeuren: wie zich zorgen maakt om besmet te raken met corona wil een partner die stabiliteit biedt, toegewijd is aan het gezin én fysiek/sociaal aantrekkelijk is! We gingen ook na in hoeverre de angst om single te zijn gelinkt was aan de drie clusters van partnervoorkeuren en ook hier vonden we positieve verbanden, behalve voor fysieke/sociale aantrekkelijkheid. Wie zich niet goed voelt bij zijn single status is dus bereid om minder hoge eisen te stellen wat betreft de fysieke/sociale aantrekkelijkheid van toekomstige partners.

Wat we niet hadden verwacht, was dat singles die zich zorgen maakten om corona de aantrekkelijkheid van een partner net belangrijker zouden vinden. We gingen er namelijk van uit dat in deze bizarre tijden van lockdowns en onzekerheid, singles over het algemeen meer geneigd zouden zijn om aantrekkelijkheid minder belangrijk te vinden en dan vooral wanneer ze zich veel zorgen maakten om corona. Hoe kunnen we dit dan verklaren? Een van onze denkpistes is dat we het in tijden van corona des te meer belangrijk vinden om een relatie aan te gaan met een partner die gezond is. En hoe bepalen we doorgaans of iemand gezond is? Door ons te baseren op het uiterlijk: Hoe fitter en aantrekkelijker, hoe gezonder. Daarnaast kan het hebben van goede sociale status en dus een uitgebreid sociaal netwerk plots ook een begeerlijke kwaliteit zijn van een toekomstige partner. Indien je door corona of de coronamaatregelen bijvoorbeeld plots ernstig ziek wordt of zonder job valt, dan kan het nuttig zijn om een uitgebreid netwerk te hebben waarop je kan terugvallen in nood. Indien je dus een partner kiest die zo’n netwerk kan bieden, is dat handig meegenomen.