De kwaliteiten van een boekenwurm

Een goed boek kan je laten meeleven met zijn personages én met personen in de echte wereld. Dat is de conclusie van een overzichtsstudie die verschijnt in Trends in Cognitive Sciences.

‘Dit boek heeft mijn leven veranderd!’ Het kan een citaat zijn op de cover van een zelfhulpboek dat belooft de weg naar het geluk te tonen. Toch schuilt er waarheid in het cliché. Literaire fictie laat sporen na in de hersenen van de lezer. Onderzoek toont aan dat regelmatige lezers beschikken over meer algemene kennis, een grotere woordenschat en betere verbale vaardigheden. Wie jong met lezen begint,  groeit op tot een betere student. 

Inlevingsvermogen

Lezen helpt je niet alleen om de beste van de klas te worden, je krijgt ook meer inlevingsvermogen. Mensen die een verhaal lazen over de ervaringen van een moslimvrouw in New York, hadden achteraf minder vooroordelen over Arabische mensen. Een gelijkaardige studie gaf de deelnemers een persoonlijk verhaal van een Algerijnse vrouw. De groep die het verhaal gelezen had, was opstandiger tegenover de stereotiepe man-vrouw verhouding dan de controlegroep.

Fictie geeft je meer inzicht in wat anderen voelen en denken. Dat toonden wetenschappers aan door proefpersonen de ‘Lees-de-ogen-test’ te laten doen.  Ze toonden foto’s van ogen, waar de proefpersonen de juiste gemoedstoestand op moesten plakken. Wie fictie gelezen had, scoorde beter op de test. Andere experimenten toonden aan dat vooral meeslepende verhalen empathie opwekken. Mensen die in het verhaal meegezogen werden, waren achteraf vaker bereid een acteur te helpen die zijn potloden liet vallen.

Sociale oefening

Zoals een piloot zijn vliegkunsten oefent met een vluchtsimulator,  oefent de lezer zijn sociale vaardigheden met een boek. Fictie staat je toe om vele levens te leiden en te kijken door de ogen van diverse personages. Mensen zijn sociale wezens; het grootste deel van onze gesprekken gaat over sociale interacties, ervaringen en relaties. Daarom moeten we anderen goed kunnen inschatten en begrijpen. Verhalen helpen je daarbij.

Ook wie niet de grootste fan van boeken is, kan deze vaardigheden aanscherpen. Studies tonen aan dat sommige televisiereeksen en verhalende games de empathie en het inzicht in andermans intenties vergroten. (mvdh)